Türkiye’yi Pontus soykırımı ile suçlayan, fakat tüm tezleri yabancı tarihçiler tarafından da çürütülen Yunanistan, varlığını Mora’da, Anadolu’da ve son olarak Arnavutluk’un güneyindeki Çamerya’da Müslümanlara karşı yaptığı soykırımlara borçlu olduğunu unutturma peşinde.
Çamerya sorunu araştırmacısı Hayredin İsufi, Çameryalı Arnavutların 78 yıl evvel katliama uğramasına neden olan olayların adil ve tarafsız bir formda yazılması halinde yol kat edileceğini, aksi takdirde Arnavutluk ile Yunanistan ortasında adil ve sağlıklı bağlar olamayacağını belirtti.
Çamerya halkına karşı yapılan katliamı, Çameryalı Müslüman Arnavutların göçünü ve birebir vakitte onların toplu göçten sonraki hayatını aktarabilecek çok az Çameryalı bulunuyor. Bunların ortasında, Arnavutluk’un Dıraç kentine ailesiyle birlikte 1945 yılında yerleşen ve tıpkı vakitte Çamerya sıkıntısı araştırmacısı olan Hayredin İsufi de (90) yer alıyor.
İsufi, bugün Yunanistan topraklarında bulunan Igoumenitsa’nın Rrezanj köyünde doğduğunu, 1944 yılında kendilerine karşı gerçekleştirilen katliam esnasında birinci olarak Arnavutluk’un Saranda kentine yerleştiklerini anlattı.
“Acı çekmeyen aile kalmadı
AA’nın haberine nazaran; doğdukları yerlerden şaşkınlık ve kaygı ile uzaklaştıklarını, “nereye gideceklerini, kendilerini nelerin beklediğini bilmeden kışın ortasında yağmur ve karda yürüdüklerini” vurgulayan İsufi, tüm Çameryalı ailelerde olduğu üzere akrabalarının da katliama uğradığını, “acı çekmeyen aile kalmadığını” söyledi.
“Annem o kadar şaşkındı ki, kardeşimi kaybediyorduk”
İsufi, şöyle devam etti:
“Beni üzen özel bir anı var. Biz (Arnavutluk’a) gelirken, annem küçük kardeşimi elinden tutuyordu. Annem o kadar şaşkındı ki bir an için kardeşim onun elini bıraktı fakat annem çocuğunun elini tuttuğunu düşünerek yürümeye devam etti. 4-5 saat sonra kardeşimi zar sıkıntı bulduk. Bu, aklıma kazındı.”
“Çamerya soykırımı, Yunanistan’ın siyasi gayesi içindi”
Çameryalı Arnavutların göçünü “gerçek bir dram” olarak nitelendiren İsufi, Arnavutluk’ta çok uygun karşılandıklarını, Konispol, Saranda ve Delvina bölgelerinin göç edenlerin geldiği birinci yerler olduğunu kaydetti.
İsufi, “Soykırım sorunu spontane bir şey değildi. Çamerya halkının göçü, Çameryalı Arnavutların (etnik) paklığı, Yunan hükümetinin siyasi bir platformuydu. Yunan hükümeti, 1912-1913 yılından sonra kazandığı topraklarda hem dinden hem de milliyetten yabancı olmasını istemiyordu ve homojen bir devlet oluşturmak istiyordu.” dedi.
Türkiye’de yaşayan Çameryalı ailelerle görüştü
Çamerya sıkıntısını araştırmak üzere birkaç yıl evvel Türkiye’ye giderek Çameryalı Arnavutlar ile görüştüğünü lisana getiren İsufi, onların Türkiye’deki hayatları hakkında bilgiler topladığını söz etti.
İsufi, Çameryalıların çoğunlukla yaşadığı başta İzmir ve etrafı olmak üzere Türkiye’nin birkaç kentinde 3-4 haftalık bir süreç geçirdiğini aktararak, “Orada doğum yerlerini unutmayan ve Türkiye’ye onları karşılamasından, hazırladığından ve hayata sunduğundan ötürü sevgi ve hürmeti olan bir Çameryalı toplum buldum. Yalnızca onlar değil bizlerin de Türkiye’ye minnettar olması gerektiği sonucuna vardım. Türk devleti onları kabul etti ve onları entegre etti, iş verdi, elindeki imkanları dahilinde meskenlere yerleştirdi, yani bir takviyeyle karşılaştılar.” değerlendirmesinde bulundu.
Bugün bile Türkiye’deki birçok kente gidildiğinde Çamerya’yı seven ve hasretle anan Çameryalı Arnavut bulunabileceğine işaret eden İsufi, “Çameryalıların Türkiye’ye karşı harikulâde âlâ bir duruşları var ve onlara kapılarını açan, onları hayata entegre eden ülkeye minnettar olan Çameryalılara ‘aferin’ diyorum.” diye konuştu.
Ziyaretinin akabinde Türkiye’de yaşayan Çameryalı Arnavutlar hakkında bir araştırma da hazırladığını belirten İsufi, araştırmasında röportajlara, öykülere, fotoğraflara, farklı doküman ve Türkiye’nin takviyesine ait ispatlara yer verdiğini anlattı.
“Çamerya problemi adil bir halde çözülmeli”
Çamerya’yı 1989’da ziyaret ettiğini lisana getiren İsufi, Çamerya sıkıntısının çözülmesi gerektiğini, aksi takdirde Arnavutluk ile Yunanistan ortasında adil ve sıhhat bağlar olamayacağını savundu.
İsufi, “Her Çameryalı, ana vatanın (Arnavutluk) asıl probleminin Çamerya sorunu olmasını isterdi. Çamerya sorunu bir sorun. Çamerya problemi sözlükten kaybolmaz, Çamerya sorunu tarihi kaynaklardan kaybolamaz, Çamerya sorunu Yunan-Arnavut tarih yazımına kök salmış. Çamerya sorunu, Çamerya tarih yazımı adil ve tarafsız bir biçimde yazıldığında yol alacaktır.” dedi.
Çamerya bölgesinde neler yaşandı?
Arnavutluk’un güneyinden başlayan Çamerya bölgesi, hala Yunanistan toprakları içerisinde kalan Yanya’dan Preveze’ye kadarki bölgeyi kapsıyor. Yanya vilayetine bağlı bu bölgede yaşayan Arnavutlar, 1913 yılına kadar Osmanlı vatandaşıydı.
Çamerya bölgesi, Balkan Savaşı sonunda 1913’te yapılan Londra Konferansı’nda etnik ve azınlık bir bölge olarak Yunanistan’a teslim edildi. 1910 yılında yapılan nüfus sayımında bölgede 83 bin Arnavut yaşıyordu.
Katliamlar ve tecavüzlerle binlerce Çameryalı göçe zorlandı
Yunan General Napoleon Zervas komutasındaki kuvvetler, İkinci Dünya Savaşı sırasında, Çamerya Arnavutlarına yönelik katliam gerçekleştirdi.
Haziran 1944’ten Mart 1945’e kadar süren etnik paklık harekatı sırasında 2 bin 900 erkek, 214 bayan ve 96 çocuk öldürüldü, 745 bayana tecavüz edildi, 68 köyden 5 bin 800 konut yakıldı. 2 binin üzerinde vatandaş da makus ömür kuralları ve göçlerden ötürü hayatını kaybetti.
Yunan generalin başlattığı etnik paklık nedeniyle 35 bin civarında Arnavut, Çamerya bölgesinden Arnavutluk’a kaçmak zorunda kaldı.
Soykırımın tanınmasını istiyorlar
Çameryalı Arnavutlar, 1944’te yaşananların “soykırım” olarak tanınmasını, Yunanistan hududunda kalan vatan topraklarını ziyaret etme ve mülkiyet haklarının teslim edilmesini istiyor.
Arnavutluk Meclisi, 1994’te, 27 Haziran tarihinin “Yunan Şovenistler tarafından Çamerya Arnavutlarına Karşı Soykırım Günü” olarak anılmasını öngören maddeyi onayladı.
“Çamerya Haftası” olarak isimlendirilen hafta boyunca ülkede yürüyüşler, stantlar ve anma aktiflikleri düzenleniyor. Bu etkinlikler kapsamında Çameryalı Arnavutların çektiği acılara dikkati çekmek ve bu toplumun kültürünün, yeni jenerasyonlara aktarılması hedefleniyor.