Uzun bir müddettir büyük bir heyecanla beklenen Erdoğan-Biden görüşmesi dün akşam üzeri Brüksel’de NATO Tepesi koridorlarında gerçekleşti.
Durma noktasına yüz tutmuş olan ABD-Türkiye ilişkilerine yeni bir ivme kazandırabileceği beklentisi ile takip edilen doruktan, peşinen söylemeliyim ki, piyasaların geçen hafta umut ettiği ‘iyimserlik’ çıkmazken, sonuç ise bizim öngörümüz ile uyumlu oldu.
İkili görüşmelerden tatsız bir fotoğraf çıkmaz diyerek geçen hafta kaleme aldığımız bültenimizde, kameralara dün verilen sıcak, samimi kareler akabinde yapılan görüşmeyi ve başkanların konuşmasını dün akşam yakından takip ettik.
Müsadenizle, bir adım geriye giderek, bir gün evvel sonuçlanan G7 Tepesine bir cümle ile atıfta bulunarak, Nato Tepesini biraz daha ayrıntılandırmaya çalışayım.
Dünyanın en büyük ekonomileri ortasında yer alan ABD, İngiltere, Japonya, Fransa, Kanada, Almanya ve İtalya’nın bir ortaya gelmesiyle oluşan G7, halihazırda dünya iktisadının yaklaşık %40’lık kısmını temsil ediyor. Dünyanın en büyük ikinci iktisadı pozisyonunda bulunan Çin, daha çok Batı ekonomik paktını temsil eden bu oluşumda hiç yer almadığını not etmemiz gerekiyor.
G7 Doruğundan sonra alınan kararları ayrıntılandırmak bu bültenin hedefini biraz aşsa da, Tepede, Çin’in ekonomik adımları ve insan hakları ihlallerine karşı duyulan rahatsızlık açık bir biçimde hissedildi. Pek çok noktada Rusya’ya karşı da cephe alındığını görsek de, Nato Tepesi akabinde yayınlanan sonuç bildirgesi “Çin’in davranışları ‘sisteme meydan okuma’ ” olarak nitelendirildi.
Artık bir adım daha geriye gidersek, G7 ve Nato’nun Rusya ve Çin’e karşı ‘birleştiği’ bir ortamda, Türkiye’nin haftasonu Çin ile Swap muahedesini 6 milyar dolara yükseltmesi bir kenara park ederek başımızı kurcalayan sorulara geçelim.
TCMB’nin net rezervlerin -56 milyar dolar olduğu bir ortamda, swap mutabakatına bir ölçü mana yüklenebileceğini kabul etsem de, G7 ve Nato’nun Çin ve Rusya’ya karşı cephe aldığı bir ortamda, Türkiye’nin Rusya akabinde Çin ile olan ilgileri daha da güçlendirmesi, hatta zamanlama olarak bunu da tam olarak iki tepenin çabucak öncesine park etmesi, epey ilginç!
Son devirlerde, içeride, artık tekrar etmek istemediğimiz ekonomik zayıflıklar, itimat erozyonu, bitmek bilmeyen enflasyon-faiz tartışmaları ile de birleşince, dünya büyük bir likidite sarhoşluğu içindeyken, Türk Lirası sepet kur karşısında keşfedilmemiş sulara ilerlemişti.
Uzun bir müddettir, USDTRY kurunda riskler üst taraflı diyerek şekillendirdiğimiz pozisyonlanmamız akabinde, geçen hafta, anlamakta zorluk çektiğimiz üzere, USDTRY kuru, %2’nin üzerinde bedel kazanarak 8,28 düzeyine varan bir geri çekilme kaydettiğini gördük. Bunun da gerisinde, ABD-Türkiye ilgilerini geren S-400 probleminde ABD ile anlaşıldığı tarafında dedikoduların yattığını görmüş ve buna pek de ihtimal vermediğimizin altını çizmiştik.
ABD-Türkiye bağlarını yakından takip eden bir kişi olarak, kangren olmuş bahislerin iki önderin yüzyüze 45 dakikalık bir görüşmede çözmesini beklemek hayalcilik olurken, kelamda Ermeni soykırımı konusuna da Sn. Cumhurbaşkanının “hamdolsun gündeme bile gelmedi” demesini enteresan karşıladık.
Daha da fazla uzatmadan, Erdoğan-Biden görüşmesine ait çok da büyük bir beklentiye girmemek gerektiği tarafında görüşümüzün hayat bulduğunu söyleyebiliriz. Çin’e karşı söylemler biraz daha sertleşirken, 2030 Strateji Belgesi’nin oluşturulduğu toplantıda güvenlik ve istikrar kavramları da ön plana çıktı. Afganistan Kabil Havalimanı’na ait somut bir karar da alınmadığını not düşelim. Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Nato’nun terör örgütlerine eşit olarak yaklaşması gerektiğinin altını çizerek, PKK ve yan kollarına karşı sergilenen tavırdan duyduğu rahatsızlığı da net bir biçimde lisana getirdiğini görüyoruz.
Piyasalar cephesinde ise, Nato Zirvesi’nin geride kalması akabinde, artık gözler yarın FED’in FOMC, Perşembe günü ise TCMB’nin PPK (faiz) toplantısına çevrilmiş durumda. ABD’de enflasyonun her ne kadar da süreksiz sebeplere bağlansa da, manşet TÜFE’nin %5 le son 13 yılın, çekirdek TÜFE’nin ise 28 yılın tepesine yükseldiği bir ortamda, başta ultra gevşek para siyasetinden çıkış tarafında (parasal gevşemenin dozunda azalma) sergilenecek her türlü ima yahut telaffuz, global mali piyasalarda kuşkusuz yankı bulacaktır. Bu bağlamda, FED kararı öncesinde doların global bazda bir ölçü da olsa kıymet kazandığını not etmek gerekiyor.
İçeride ise, Mayıs ayında gerileyen enflasyonun tam kapanma nedeniyle gerçeği yansıtmadığı noktasından hareketle, bilhassa Haziran ayında beklenen sert yükseliş öncesinde, PPK’nın kararı ve bilhassa karar akabinde geleceğe ışık tutan siyaset metninin satır ortaları büyük bir dikkatle Perşembe günü irdelenecektir. TCMB’den faiz atılımı beklemesek de, Bankanın faiz stratejisini anlamaya çalışacağız.
Dünden kalan bilgiler ortasında, cari süreçler istikrarının Nisan ayında 1,7 milyar dolar açık verdiğini; bu sonuçla birinci 4 ayda cari açığın 9,6 milyar dolar olduğunu not düşelim. Mayıs ayında, izolasyon nedeniyle, konut satışlarının 12 ayın en düşük düzeyine de geldiğini görüyoruz. TÜİK datalarına nazaran, Mayıs ayında 59,200 konut satıldı. Elbette izolasyonlar kadar, konut faiz oranlarındaki yükseliş ve satın alma gücünde yaşanan erime de göz gerisi edilmemelidir.
G7 ve Nato Doruğu akabinde artık gözler bugün yapılacak ABD-AB tepesi ve yarın Biden-Putin görüşmesine çevrilirken, Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan Azerbaycan’a gitti.
Geçen hafta S-400 umudu ile 8,28 düzeyine kadar gerileyen USDTRY kuru, Erdoğan-Biden görüşmesi öncesinde 8,40 düzeyine yükselirken, görüşme akabinde yapılan basın toplantısı ile, piyasaların umut beslediği S-400 konusunda bir gelişme olmadığının anlaşılması, hatta tarafların duruşunda hiçbir değişiklik olmadığının da görülmesi ile (ABD ile ilgilerin eski rayından uzak olması) USDTRY kuru yine 8,47 düzeylerine varan bir yükseliş kaydetti.
Son vakitlerde, yükseliş ivmesini sorguladığımız altın ve gümüşün ons fiyatı, dün biraz daha geri çekildi. Hatırlanacağı üzere, geride bıraktığımız hafta, yılın birinci yarısı neredeyse tamamlanırken, dilek ettiğimiz getiriyi tam olarak bulamamız nedeniyle gümüşten çıkarak petrol fiyatlarında yaşanan hareketlenme nedeniyle güç kesimine ve geleceğin teknolojisi olan elektrikli araçlar dalına girmiştik. Gümüşe yönelik görüşlerimizde bir değişiklik yok: Son 10 ay içerisinde iki defa $30 düzeyini sınayan fakat geçemeyen gümüşü, $30 aşılınca yine alacağız. Ons altında ise oyun planımız belirli. Görülmesi durumda 1,920-1,960 düzeyinden cılız olan durumlarımızdan çıkacağız.
Yeni gün başlangıcında, Çin borsası %1 aşağıda süreç görürken, günü tamamlamaya çalışan başka Asya borsaları ile ABD borsalarının vadeli süreçlerinde ise optimist bir seyir görüyoruz. Mali piyasaların gündeminde bugün içeride Bütçe İstikrarı, ABD’de ise perakende satışlar takip edilebilir.
Kaynak: iktisatbank.com