Ukrayna savaşı ve global güç ve emtia şoklarının iktisat üzerindeki tesirlerini hissetmeye başladık. İmalat sanayi üretimi Mart ayında %2,2 düşüş ile sert bir fren yaptı. Buna karşın düşük baz tesiri nedeniyle yıllık büyüme hala %9,4 üzere yüksek bir süratle devam ediyor.
Mart ayı üretimindeki daralma sürpriz değil. Nisan başında açıklanan PMI sayıları son 10 ayda birinci defa eşik kıymet olan 50 düzeyinin altına inerek iktisatta daralma sinyali vermişti. Güç şoku, tedarik problemleri, yükselen enflasyon ve zayıflayan talep şartları büyümeyi baskılıyor. Nisan ayında da muhtemelen benzeri bir tablo göreceğiz.
Aylık sayılar üretimdeki daralmanın sermaye malları (%-10,0) ve güçlü tüketim malları (%-3,9) üzere döngüsel bölümlerin öncülüğünde olduğunu gösteriyor. Fakat bununla hudutlu değil. Orta malı (%-0,4) ve dayanıksız tüketim malı (%-0,7) üretiminde de sonlu bir daralma görülüyor. Güç üretimi %5,5 büyüme ile olumlu ayrışıyor.
Bölümler itibariyle aylık sayılara bakıldığında ayrışmalar dikkat çekiyor. Dokuma (%-1,2), temel eczacılık (%-3,5), metalik olmayan mineraller (%-2,5), kauçuk (%-1,2), elektronik (%-5,1), motorlu taşıtlar (%-1,8) ve deniz taşıtlarını, askeri araçları içeren başka ulaştırma araçları kümesi (%-48,7) en çok daralanlar ortasında yer alıyor.
Besin (%+0,4), giysi eşyası (%+0,7), deri (%+1,4), rafineri (%+5,0), petrokimya (%+2,3), ana metal (%+2,2), makine (%+2,4), elektrik (%+4,8) müspet ayrışıyor.
Evvelki aya nazaran hafif gerileyerek 50 eşik düzeyinin altında kalan imalat PMI (49,2) sayıları sanayi üretimindeki daralmanın Nisan ayında da devam edeceğine işaret ediyor. Sektörel üretim alt endeksleri metalik olmayan mineraller (çimento ve cam), demir-çelik ve besin dallarında üretiminin azaldığını gösteriyor. Buna rağmen elektrikli-elektronik aygıtlar, giysi, kara-deniz taşıtları ve mobilya güçleniyor.
2022’nin birinci üç ayının sanayi üretim, ciro endeksi ve perakende satış bilgileri birinci çeyrek GSYİH büyümesinin %7,0’nin üzerine çıkabileceğine işaret ediyor. Güç şoku ve enflasyonun iç talebi baskılaması baz tesirinin küçülmesi ile birleşerek ikinci çeyrekte yıllık büyümeyi %4,0’e çekebilir. Baz senaryomuzda yılın ikinci yarısında global iktisadi faaliyetin yavaşlamasıyla GSYİH büyümesinin %2,0 civarında seyretmesini bekliyoruz.
Bilgiler 2022 geneli için memleketler arası kuruluşlara ve piyasaya nazaran daha optimist olan %3,5’lik büyüme varsayımımızı destekliyor.
İş Yatırım
Serhat Gürleyen, Araştırma Yöneticisi
Dağlar Özkan, Ekonomist
Commerzbank: Türkiye’de enflasyon çok daha yükseği görebilir
TÜİK’ten Gelir ve Ömür Şartları Araştırması
İnşaat maliyet endeksi yıllık yüzde 101,6 arttı