Ekonomiyi temenniler manzumesi olarak nitelendiren bir ekonomik anlayış, ülkenin ortaya çıkan performansını da değerlendirirken, tek bacaklı bir tahlil yaparak hem meseleleri yok sayıyor; hem de sorunun kronik hastalığını kangren haline çeviriyor.
Dış ticaret açığındaki olağandışı yükselişi görmeksizin, salt sıkıntıyı ihracat sayısındaki artış üzerinden okumak, bir tarafta katma kıymetli üretimin önünü tıkarken, öteki yanda ithalata bağımlı üretimden de dönüşü zorlaştırıyor.
Hakikaten Mayıs ayı dış ticaret sayıları açıklandı fakat ilgili bakanlar yeniden ihracat üzerinde durarak, asıl sorunu perdelediler. Halbuki sayılar bize gösteriyor ki, ihracatımız artarken, ithalatımız onun üç katı oranında yükseliş kaydediyor.
İthalatın yüklü olarak dolar bazında gerçekleşiyor olması da, hem dolara olan gereksinimin şiddetini arttırıyor; hem de ihracat gelirlerinin yüzde 40’ının TL olarak Merkez Bankası’na park edilmesinin yarattığı riski haykırıyor.
Mayıs ayı itibariyle baktığınızda ihracatımızda yüzde 15,2’lik bir artış yakalanırken, ithalatımızın tıpkı devirde yüzde 43,8 yükselmesi, uzunca bir müddet daha katma kıymetli üretim yapabilme imkanımız olmadığını gösteriyor.
Zira hem kur, hem ölçü ve kıymet bazında içeri giriyoruz. Dış ticaret açığındaki aylık bazda yüzde 157’lik artış, artık bize bir şeyleri değiştirmenin vaktinin geldiğini söylemiyorsa; ne anlatıyor?
Diyebilirsiniz ki, aylık gelişmelerde farklılıklar olabilir. O vakit yılın birinci dört ayına bakalım. Ocak – Nisan periyodunu kapsayan süreçte de dış ticaret açığının yüzde 130 oranında yükseldiğini görüyoruz.
Yılın dört ayında 32,5 milyar dolar dış ticaret açığı veren iktisat, 26 milyar dolar civarında da bir cari açık gerçeğiyle yüzleşirken, bunu görmezden gelmek ne demek? Bunun birebir süratle devam ederse, yıl sonuna kadar en az 40 milyar dolarlık bir cari açık finansman sorununu karşımıza getireceği, 182 milyar dolarlık kısa vadeli dış borcu da dikkate aldığımızda 222 milyar dolar nakit bularak fakat ekonomiyi çevirebileceğimizi bize anlatıyor.
İşte bu sebeple faiz ödemeleri ana para borcunu geçmiş vaziyette. Bunun üzerini örterek, yok sayarak, dış ticaret sayıları açıklandığında yalnızca ihracattan bahsederek bu işin içinden çıkamayız.
Türkiye’nin envanterler sorunu artık yaşamsal bir ehemmiyet kazanmıştır. Bir an evvel sanayi, tarım ve iş gücü envanterlerimizi yapmalı; bu doğrultuda yerli tedarik imkanlarını belirlemeli, yerli tedariğin teşvik edilmesini sağlayarak ünite üretim içerisindeki yerlilik oranını arttırmalıyız.
Aksi takdirde yalnızca ticaret yaptığını zanneden müflis bir esnaftan öteye bir imaj vermiyoruz. Bir şirket de, ülke de satış yapmak için üretmez. Toplam ticaretinin sonunda para kazanmak için faaliyet gösterir. Oburunun ismi teşbihe bahis haliyle hilali ahmerdir ve temennilerle düzeltilemeyecek ekonomik hasarlara neden olur. Olan da esasen bu.
[email protected]
Yağız Kutay Işık Yazdı: “Enine büyüyen Türkiye”
Rezervlerde artış, döviz mevduatlarında düşüş
Garanti BBVA: Mayıs TÜFE yükselmeye devam edecek