Günlerdir kamuoyunu meşgul eden, Türkiye iktisadının geleceğini de ipotek altına alan 128 milyar dolarlık saklı rezerv satışı bugün Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Erdoğan’ın da gündemindeydi.
Erdoğan rezervlerin yer değiştirdiğini söylerken, bu paranın yine merkez bankasına dönmüş olduğunu argüman etti. Halbuki merkez bankasının swaplar hariç döviz rezervleri hala eksi 49 milyar dolarda. Üstelik, kamuya açıklanmadan böylesi derecede eritilen rezervleri yerine koymak uzun yılar alacak, Türkiye iktisadı global piyasalarda oluşacak dalgalanmalara karşı kırılgan kalacak ve yüksek faizle yaşamaya mecbur olacak.
Erdoğan, “128 milyar dolar nerede?” sorusuna, “Nereye harcandı diye yaygarası yapılan 128 milyar dolar, ne buhar olmuştur, ne de haksız ve hukuksuz yere rastgele birilerinin cebine girmiştir. Bu para ve çok daha fazlası, iktisadın aktörleri ve vatandaşımız ortasında sirkülasyona girmiş, yani yer değiştirmiş, lakin sonuçta birden fazla tekrar ülkemizin pahası olarak yurt içinde kalmıştır. Günün sonunda ise, ekonomik işleyişin olağan sonucu olarak, bu paranın çok kıymetli bir kısmı tekrar Merkez Bankası rezervine geri dönmüştür. Üstelik Merkez Bankası bu süreçleri yaparken ziyan bir yana, son iki yılda 98 milyar lira kar etmiş ve bunu da hazineye aktarmıştır.” yanıtını verdi.
Merkez Bankası’nın 2019 ve 2020 yıllarında “çok önemli döviz işlemleri” yürütmek zorunda kaldığını belirten Erdoğan, 4 harcama kaleme sıralayarak, “Son iki yılda MB kaynaklarından 30 milyar dolar cari açığın finansmanı için kullanılmıştır. Yabancı sermaye çıkışı için kullanılan sayı 31 milyar doları bulmuştur. Gerçek kesimin döviz cinsinden borcunu azaltmak için talep ettiği kaynak da 50 milyar dolara ulaşmıştır. Vatandaşlarımız da 54 milyar dolar karşılığı döviz ve altın alarak tasarruf tercihlerinde değişikliğe gitmiştir. Yalnızca 4 kalemde 165 milyar dolarlık bir sayı ortaya çıktı.” dedi.
Kerim Rota bir defa daha, tane tane
Mevzunun uzmanı Gelecek Partisi İktisat Siyasetleri Lideri Kerim Rota’nın dün Karar TV’de yaptığı açıklamalardan bir kere daha dinleyelim:
https://www.pscp.tv/KararHaber/1PlKQPrbkynxE?t=4m25s
Kerim Rota’nın Paraanaliz’de mevzuyu ayrıntılı anlattığı yazısı da burada.
Erdoğan ne anlattı?
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bahisle ilgili yeni bilgi içermeyen ve rezervlerin neden bu formda satıldığını, kimin talimatıyla, hangi fiyattan, kimlere satıldığını içermeyen açıklamaları da aşağıda:
“Ne sayı gerçek, ne sayıya yüklenen mana gerçek, ne bu sayı üzerinden yürütülen kampanya hakikat. Baştan sona palavra yanlış. Cehalet deyip geçmemek lazım. 3 çeşit cehalet vardır. Birincisi bir şeyi bilmemektir. İkincisi cehaletin karesidir. Öğretim gördüğü için bahsin ne olduğunu bilir, eğitimi olmadığı için nasılını bilmez. Bunlara gafil denir. Üçüncüsü ise cehaletin küpüdür. Öğretimden geçtiği için hususun ne olduğunu bilir, eğitimli olduğunu için nasılını da bilir. Bilerek ve isteyerek bahsin nedenini harmanlayarak, daima senaryo peşinde koşmaktır. Keskin kriz yaşaması ve siyasi kriz yaşanmasıdır istekleri. Milletlerarası sermayeye Türkiye’ye yatırım yapmayın diyecek kadar muvazeneyi yitirmişlerdir. CHP’nin etrafında kümelenen bu grup son devirde yatırımcıları ürkütmek, milletimizin moralini bozmak için dört bir koldan çalışıyor.”
“128 milyar dolar nerede?’ palavrasına sarıldılar”
“Diğer hususlarda dikiş tutturamayınca, artık yanlış olduğunu en düzgün kendilerinin bildiği ‘128 milyar dolar nerede?’ palavrasına sarıldılar.”
“Görevden ayrıldığımda Merkez Bankası rezervleri 135 milyar dolara çıktı”
“Gördünüz bunlar kanıt evrak. Bir palavra aşkla, şevkle, heyecanla söylenir gördünüz değil mi? CHP’nin başındaki zata sorsanız hesap uzmanıyız der. Başbakanlığı devrinde vazifeye devraldığımızda Merkez Bankası’nın döviz rezervi 27,5 milyar dolardı. Misyondan ayrıldığımda bu sayı 135 milyar dolara çıktı. Ondan sonraki süreci de izledik.”
“128 tuğlayı üst üste koymuşluğu yok olan Kılıçdaroğlu kalkmış bunları konuşuyor”
“Bırakınız 128 milyar doların ne olduğunu, nasıl yönetildiğini, 128 tuğlayı üst üste koymuşluğu yok olan Kılıçdaroğlu kalkmış bunları konuşuyor. İşte orada bayan diyor ya, ‘Yalanı büyük söyleyeceksin’. Kılıçdaroğlu’nun rehberi işte o bayan. Bu kişinin sözcüsü olan kişi ise evvel BDDK’daki vazifesi ile sonra hazine müsteşarı vazifesiyle 2001 krizinin en değerli sorumlularından biridir. Şayet bu kişi 128 milyar dolar nerede sorusunu Merkez Bankası bilançolarını okumayı bilmeden soruyorsa geçmişte kendisine verilen vazifelere yazıklar olsun. Sorunun önüne gerisine bakmadan bu kampanyanın peşine düşenlerin bir kısmını üzülerek bir kısmını gülerek seyrediyoruz. Hele hele sağa sola pankart asarak, toplumsal medya trollerinin peşine takılarak koca koca unvanlarından utanmadan bu palavra kampanyasına figüranlık yapanları görünce içimizde acıma duygusu uyanmıyor da değil.”
“AK Parti Genel Lideri ve Cumhurbaşkanı olarak bu sıkıntıya direkt girmemek için epey sabrettik”
“AK Parti Genel Lideri ve Cumhurbaşkanı olarak bu sıkıntıya direkt girmemek için epey sabrettik. CHP’nin yeni bir palavra kampanyasıdır diyerek mevzuyu çok da önemsemedik. Sonra baktık ki bizim önemsememekten kaynaklanan sessizliğimizi dehşet sanarak palavraların ve iftiraların dozunu artırıyor. Bugün etraflıca sıkıntıya girme kararı aldık. Türkiye bu görüntüyü hak etmiyor. Türkiye bu muhalefet anlayışını ve üslubunu katiyen hak etmiyor.”
“Ortada 128 milyar dolar diye gerçekle bağı olan bir sayı yok”
“Küresel senaryolara payandalık etmek yerine kendi ülkesinin siyasetinde başrole soyunan muhalefet görene kadar palavra kumpanyasının gerçek yüzünü deşifre etmeyi sürdüreceğiz. Gelelim 128 milyar dolar konusuna. Aslında bakarsanız ortada 128 milyar dolar diye bir sayı gerçekle bağı olan bir sayı yok.
Merkez Bankası süreçleriyle ilgili tahlili hangi tarihten başlattığınıza, hangi tarihte sona erdirdiğinize bağlı olarak pek çok farklı sayıyla karşılaşabilirsiniz. Piyasa dediğimiz bu dinamik sistemde şu anda bile 100 milyarlarca dolar el değiştirdiği, bunların kıymetli bir kısmı da Merkez Bankası üzerinden değiştiği için sayı her an yenileniyor ve büyüyor. Tekrar de madem onlar bu türlü bir sayı söylem etmişler değerlendirmeyi onun üzerinden yapalım. Her ne kadar MB Lideri, Hazine ve Maliye Bakanı anlattı ise de bunlar yalnızca duymak isteyen kulaklara ulaşıyor.”
“Bunların kederi hakikate ulaşmak değil”
“Hatta kendi arkadaşlarının doğruyu söylemelerine bile tahammül edemedikleri için çabucak sıkıntıyı kendi mecralarına çektiler. Kesici talimatı aldı, “Genel Liderimin dediğini katılıyorum” dedi. Bunların hepsi figüran. Bu soruyu soranların emeli MB rezervleri ise bunun yolu çok kolay. MB, BDDK’nın datalarını bakarak hesabı çıkarabilir. Bunların kederi hakikate ulaşmak değil. Ülkenin ve milletin geleceğini ilgilendiren meze etmekten çekinmeyen gözü dönmüş bir güruh var. Mezeyle ortaları yeterlidir.”
“Peki buna karşın biz bu açıklamalara niye gereksinim duyuyoruz?”
“MB 2019-2020 çok önemli döviz süreçleri yürütmek mecburiyetinde kalmıştır”
“Ola ki tereddüte düşen, başı bulanan vatandaşlarımız varsa soruları birinci elden gidermek istiyoruz. Aslı şudur. MB 2019-2020 yıllarında global iktisatta yaşanan gelişmeler ve kuvvetli süreci yönetmek için çok önemli döviz süreçleri yürütmek mecburiyetinde kalmıştır.”
“Sadece 4 kalemde 165 milyar dolarlık bir sayı ortaya çıktı”
“2020 yılı ülkemizde de sorunlu geçmiştir. Çeşitli ülkelerin salgınla gayret için aldıkları mali önlemlerin meblağı 16 trilyon doları, Merkez Bankalarının bilanço genişlemeleri de 10 trilyon doları bulmuştur. Bu çalkantılı iklim elbette ülkemizi de etkilemiştir. Cari açığımız negatif tarafta artarken turizm gelirlerimiz düşmüştür. Döviz talebini artırmıştır. Bu türlü periyotlarda vatandaşlarımızın tasarruflarını döviz ve dövizle alınan altına yönlendirmeleri de ek talep ortaya çıkarmıştır. Son iki yılda MB kaynaklarından 30 milyar dolar cari açığın finansmanı için kullanılmıştır.”
“Yabancı sermaye çıkışı için kullanılan sayı 31 milyar doları bulmuştur. Gerçek dalın döviz cinsinden borcunu azaltmak için talep ettiği kaynak da 50 milyar dolara ulaşmıştır. Vatandaşlarımız da 54 milyar dolar karşılığı döviz ve altın alarak tasarruf tercihlerinde değişikliğe gitmiştir. Yalnızca 4 kalemde 165 milyar dolarlık bir sayı ortaya çıktı. CHP Genel Lideri 128 milyar dolarla şunlar yapılırdı diye kürsüden atıp tutuyor.”
“MB rezervlerinin her kuruşunun ne olduğu, neye karşılık geldiği, niye kullanılabileceği belirlidir. MB rezervleri çeşitli yollarla piyasadan sağlanan emanet paralar ile altın varlığının ve şayet varsa cari fazlanın toplamından oluşur. Rezervin gayesi, ithalatçısından yatırımcısına, gerçek bölümünden vatandaşına kadar dövize muhtaçlık duyulan süreçlerde ortaya çıkan talebi karşılamaktır.”
“Merkez Bankamız bu süreçleri bir müddettir, ihale yoluyla değil, Asya piyasalarında ülkemize yönelik gece yarısı operasyonlarının önüne geçmek için 24 saat aslına nazaran çalışan piyasa yapıcısı bankalar eliyle yürütüyor.”
“Piyasa döviz talebini kendi içinde karşılayabiliyorsa Merkez Bankasına gereksinim kalmaz. Hakikaten geçtiğimiz haftalarda, yaklaşık 15 milyar dolarlık bu türlü bir süreç, Merkez Bankası’na muhtaçlık kalmadan, piyasanın kendi dinamikleri içinde gerçekleşmiştir. Fakat bu talebi piyasa karşılayamıyorsa, o vakit vazife Merkez Bankası’na düşer. Esasen Merkez Bankası’ndaki döviz rezervlerinin gayesi da budur.”
“Merkez Bankası bu vazifesini yapmazsa ne olur? Öncelikle arz-talep dengesizliğinden ötürü döviz kuru istikrarsız bir biçimde yükselir. Şayet buna karşın talep karşılanmazsa, milletlerarası piyasalarda ülke olarak temerrüde düşersiniz. Türkiye son iki yılda, daha evvel eşi gibisi görülmemiş bir döviz talebiyle yüz yüze kalmıştır. Buna karşın ülkemiz, talebin hepsini de karşılamayı başarmıştır. Evet, bu bir muvaffakiyettir. Hem de Türkiye’nin yalnızca siyasette ve diplomaside değil, birebir vakitte iktisatta de o denli kolay yıkılamayacağını gösteren tarihi bir muvaffakiyettir.”
“128 milyar dolar, ne buhar olmuştur, ne de haksız ve hukuksuz yere rastgele birilerinin cebine girmiştir”
“Nereye harcandı diye yaygarası yapılan 128 milyar dolar, ne buhar olmuştur, ne de haksız ve hukuksuz yere rastgele birilerinin cebine girmiştir. Bu para ve çok daha fazlası, iktisadın aktörleri ve vatandaşımız ortasında dolanıma girmiş, yani yer değiştirmiş, lakin sonuçta birden fazla tekrar ülkemizin bedeli olarak yurt içinde kalmıştır.”
“Son iki yılda 98 milyar lira kâr etmiş ve bunu da hazineye aktarmıştır”
“Günün sonunda ise, ekonomik işleyişin olağan sonucu olarak, bu paranın çok değerli bir kısmı yine Merkez Bankası rezervine geri dönmüştür. Üstelik Merkez Bankası bu süreçleri yaparken ziyan bir yana, son iki yılda 98 milyar lira kâr etmiş ve bunu da hazineye aktarmıştır.”
“MB rezervini 27,5 milyar dolardan 135 milyar dolara çıkartan bizdik Bay Kemal. Bu rezervi turşusunu kurmak için değil, ülkemizin gereksinim duyduğunda kullanması için büyütmüştük. O günler geldiğinde de kullandık.”
“MB’nin 90 milyar dolara yakın rezervi var”
“MB’nin 90 milyar dolara yakın rezervi var. Bu rezerv gereksinim duyduğunda kullanabilir. Elbette bu iktisat siyaseti tercihidir. Türkiye bu tercihi çok evvelce yapmış bir ülkedir. Biz bu kritik periyotta sergilediğimiz güçlü duruş Türkiye’yi hem içeride hem dışarıda meşakkate düşürmeden büyük dalgayı göğüslediğimize inanıyoruz. Bununla da kalmadık 60 milyar liranın üzerinde bir kaynağı toplumsal müdafaa kalkanı başlığında altında insanımıza hibe olarak dağıttık.”
“311 milyar liralık bir kaynağı da üretimi ve istihdamı desteklemek için harekete geçirerek gerçek dalın bu şiddetli periyotta ayakta kalmasını sağladık. Bu sayede, gelişmiş ülkeler dahil dünyadaki öbür devletler çok önemli ekonomik daralmalarla başa çıkmaya çalışırken, Türkiye geçtiğimiz yıl yüzde 1,8 büyümeyi başardı, istihdamını büyük ölçüde korudu, üretimini artırarak sürdürdü.”
“Hatta, döviz talebinin değerli bir kısmı da kapasitesini artıran fabrikalarımızın makine, hammadde ve orta mamul ithalatından kaynaklanmıştır. Gerçekten, bu yılki büyüme amacımız yüzde 5’in üzeridir.”
“Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Birliği, Türkiye’nin salgın periyodunda ekonomik sakinliği önlemek için yaptığı harcamaların olumlu tesirlerinden övgüyle bahsetmektedir. Şayet biz döviz üzerinde ağırlaşan talebi tereddütsüz karşılamamış olsaydık, yani denetimi ele almasaydık, işin ucunun nereye kadar varabileceğini, 1994 ve 2001 krizlerine bakarak az-çok görebiliyoruz.”
“Şu anda 128 milyar dolar nerede yaygarası kopartanların tüm hedefleri da esasen ülkenin bu türlü bir duruma düşmesidir”
“Gerçi, bunlarda palavra da bitmez, iftira da bitmez. Yalnızca son birkaç yılda yüzlerce palavralarını çürüttüğümüz, dokümanlarıyla yüzlerine çarptığımız halde; hiç utanmadan, arlanmadan, en kolayından bir düzeltme bile yapmadan, çabucak öteki palavraya geçtiler.”
“Dikkat ederseniz “önce 128 milyar dolar nerede” diyerek, güya bu para yok olmuş, çalınmış, çırpılmış üzere bir hava estirmeye çalışıyorlardı”
“Dikkat ederseniz “önce 128 milyar dolar nerede” diyerek, güya bu para yok olmuş, çalınmış, çırpılmış üzere bir hava estirmeye çalışıyorlardı. Sonra bu türlü bir şeyin asla olamayacağı gerçeği, şahsen kendi arkadaşları tarafından bile lisana getirilmeye başlanınca, işi bu sefer “128 milyar dolar kime satıldı” yaygarasına çevirdiler.”
“Bunların ceddi de, merhum Menderes’in 12 uçak dolusu para ve altınla kaçmaya çalıştığı iftirasıyla darbeyi yasallaştırmanın uğraşı içindeydiler. Zira bunları üzerimize salan akıl, “yalanı ne kadar büyük söyler ve ne kadar ısrarla devam ettirirseniz, inandırması o kadar kolay olur” diye kendilerine telkinde bulunuyor. Ancak gerçeklerin er-geç ortaya çıkmak üzere bir huyu var.”
“Merkez Bankası kaynaklarından finanse edilen cari açığımız, izaha ve evraka muhtaçlık duymayacak kadar açık bir gerçek olarak aslında ortada”
“İşte biraz evvel 4 ana kalemde açıkladım. Merkez Bankası kaynaklarından finanse edilen cari açığımız, izaha ve dokümana gereksinim duymayacak kadar açık bir gerçek olarak esasen ortadadır. Türkiye’den bu periyotta hangi yabancı sermaye sahiplerinin, ne kadarlık bir meblağla çıktığı da aşikardır. Bizim söylememiz olmaz fakat onlar kendileri bunu açıklayabilir.”
“Türkiye’de tasarruf edecek üç-beş kuruşu olan herkesin de dövizle ve altınla işi var”
“Vatandaşımızın aldığı döviz ve altına gelince… Burada neredeyse ülkede yaşayan herkesi gaye alan makus niyetli bir itham kelam mevzusudur. Türkiye’de ticaretle uğraşan herkesin dövizle ve altınla işi vardır. Türkiye’de tasarruf edecek üç-beş kuruşu olan herkesin de dövizle ve altınla işi vardır. Dolasıyla, kim, ne vakit, ne kadar ölçüde döviz aldı, altın aldı üzere bir soru, mantıksız olmasının ve türel olarak kabahat teşkil etmesinin ötesinde, direkt milleti suçlamaktır.”
“Merkez Bankası’nın döviz süreçleri, alıcı ve satıcı tarafın süreç gerçekleşene kadar bilinmediği otomatik platformlarda yapılmaktadır. Alış yahut satış fiyatı da, süreç anında ortaya çıkan sayıdır. Yani hiçbir şahsa yahut şirkete ayrıcalıklı süreç yapılabilmesi, sistemin işleyişi gereği aslında mümkün değildir.”
“Biz her vakit, tasarrufların Türk Lirası cinsinden tutulmasından yana olduğumuzu söyledik”
“Biz her vakit, tasarrufların Türk Lirası cinsinden tutulmasından yana olduğumuzu söyledik, söylüyoruz. Fakat vatandaşımız dövizle yahut altınla tasarruf etmek istiyorsa, onu da öteki türlü davranmaya zorlayamayız. Tüm bu hakikatler apaçık ortadayken, Türkiye’nin prestijini düşürmek, kredibilitesine ziyan vermek, yatırımcıların itimadını sarsmak için yürütülen “128 milyar dolar nerede” kampanyasını siyasi muhalefet saikiyle açıklamak mümkün değildir. Ortada bu ülkeye ve millete yönelik aleni bir ihanet, aleni bir akın, aleni bir hançerleme vardır. Bu izahlarımıza karşın hâlâ birebir teraneleri tekrar eden hiç kimseyi temiz kabul etmeyeceğiz.”
“Milletimiz, şu sefil CHP zihniyetine, bırakınız ülkenin idaresini, günahını bile emanet etmez. Halkımız müsterih olsun. Bu ülkenin 128 milyar doları ne birilerine peşkeş çekilmiş, ne de heba edilmiştir. Milletimizin her bir ferdinin hakkına, hukukuna, ekmeğine, aşına, geleceğine göz dikmeye kalkan her kim olursa olsun, karşısında evvel bizi bulur.”