KKTC İstatistik Kurumu datalarına nazaran, Nisan ayında TÜFE aylık bazda %5,07 ; yıllık bazda ise %88,81 artarak son 25 yılın tepesinde gerçekleşti. Ayşe Teyzenin enflasyon sepetinde en değerli kalem olan besinin aylık %8,70 yıllık olarak ise %105,23 artış kaydettiğini görüyoruz. Enflasyonun alt kalemlerinde genele yayılan bir yükseliş görürken, güç fiyatlarının da takviyesi ile ulaştırma kalemi yıllık %138,31 artışla birinci sırada yer aldı.
Enflasyon global bir sorun hâline gelirken, TL’nin son 6 aydır keskin bedel kaybı ve Ukrayna krizi nedeniyle artan emtia fiyatlarının gölgesinde KKTC Nisan ayı ile birlikte dünyanın en yüksek 6. enflasyonuna imza attı. Baz tesirinin de yardımı ile, üç haneli enflasyon için (kuvvetle beklenen yaz ayları) geri sayımda olduğumuz söylenebilir. Hazır enflasyonda kelam etmişken, Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından derlenen dünya besin fiyat endeksi Mart ayındaki 159,7 düzeyinden Nisan’da 158,5’e gerilediğini lâkin bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran %29,8 yükseldiğini görüyoruz.
Türkiye’de Cuma günü açıklanan TÜFE bazlı gerçek efektif kurun yüksek enflasyon nedeniyle kıymetlendiğini görüyoruz. Bu nedenle de kur kaynaklı olarak turizm ve dış ticarette rekabet avantajından kelam etmek de güçleşiyor. Daha kolay bir anlatımla, yüksek enflasyon nedeniyle kurdaki yükselişin getirdiği rekabet avantajı da kaybolmuş durumda (bakınız grafik).
Her ayın birinci Cuması açıklanan ve ABD iktisadının sıhhati hakkında en değerli ipuçlarını veren istihdam raporu çabucak hemen piyasa beklentileri seviyesinde sonuçlandı. Tarım dışı bordrolu çalışan sayısı 400bin kişi artış beklentisine rağmen 428bin artarken, işsizlik oranı yavaşça %3,6’ya yükseldi (beklenti %3,5). Datanın alt kalemlerinde, FED’in de yakından takip ettiği yıllık maaş artış oranı (enflasyon göstergesi) %5,5 ile piyasa beklentisine paralel sonuçlandı.
Kritik ABD verisi akabinde enflasyonun daha da artacağından, iktisadın ise süratle yavaşlayacağından kaygı ediliyordu. İstihdam raporunun bu endişeleri haklı çıkarmamasına paralel, Perşembe günü %5 seviyesinde gerileyen Nasdaq endeksi, Cuma gününü ivme kaybederek %1,4 düşüşle tamamladı. Nasdaq zirve noktasının görüldüğü 6 ay öncesine nazaran bedelinin dörtte birini kaybetti!
Türkiye cephesinde ise, global piyasalardaki sert satış baskısı ve uygulanan ekonomik siyasetlerin sürekliliğine yönelik kaygıların gölgesinde USDTRY kuru kabaca iki aydır süreç gördüğü 14,50 – 15,00 bandının üst sonuna tekrar yükseldi. Kamunun taraf belirleyici olmaya devam etmesine karşın, bir tarafta global olarak pahalanan ve son 20 yılın doruğuna yükselen dolar endeksi, başka tarafta kabaran güç faturasına paralel artan döviz gereksinimi da kurun yükselmesine katkı koyuyor. Teknik mânâda, USDTRY kurunda, ruhsal 15 seviyesinin geçilmesi durumunda, hareketin ivme kazanmasını bekliyouz. Okurlarımız, 14,67 düzeyinin geçilmesi ile birinci etapta 14,95 düzeyini beklediğimizi hatırlayacaklardır (bakınız grafik).
Yabancı nezdinde Türkiye’nin risklerini yansıtan 5 yıl vadeli CDS primi, Ukrayna krizi akabinde Mart ayında 700 baz puanı aşarak rekor düzeye yükseldikten sonra gerilemişti. ABD dolarının piyasa faizi ve risksiz faiz olarak görülen 10 yıllık devlet tahvil getirisinin %3,15 ile son 3,5 yılın doruğuna ulaşması akabinde, Türkiye’de de risk primi 660 düzeyine yükseldi. Bir tarafta ABD’de faizlerin yükselirken, başka tarafta Türkiye’nin risk göstergelerinin tırmanması, borçlanma maliyetlerinin üste gitmesi mânâsına geliyor.
Emsal bir formda, faiz getirisi olmayan ve ABD gerçek getirisi ile karşıt korelasyona sahip değerli madenlerin de baskı altında olduğunu görüyoruz. Altının ons fiyatı 1,875 dolar düzeylerinden haftaya başlarken, 4. haftaya da düşüşle başladığını not edelim. Teknik bir bakış açısı ile, aşağıda 1,820 dolar düzeylerinde yanlışsız bir geri çekilme, havanın bozmaya devam etmesi durumunda mümkün görünüyor (bakınız grafik).
Risk iştahının azalması ile, Bitcoin’in de güneye yanlışsız seyahatinde kesintisiz olarak altıncı haftaya girmesine neden oldu. Doların inançlı liman olarak bedel kazanmasına paralel Bitcoin bu sabah 33binli düzeylere kadar gerileyerek aşağıda Haziran 2021 tabanı olan 28,800 düzeyini test etmek istercesine bir görünüm sergiliyor (bakınız grafik).
Doların sepete nazaran pahasını gösteren DXY, yeni haftayı 104 düzeyinden karşılayarak son 20 yılın tepesinde yer almaya devam etti. Doların güçlü seyrine paralel EURUSD paritesi 1,05 düzeyinin tabanlarında yer alırken, resesyon ikazından bulunan lâkin enflasyonla uğraş için faiz oranlarını artırmaya devam edeceği söyleyen İngiltere Merkez Bankasına paralel GBPUSD paritesi de bu sabah bir sefer daha 1,2280 düzeyine gerileyerek son 2 yılın tabanını test etti. Bilhassa, Sterlin’i almak için pusuda beklediğimizin altını bir sefer daha çizmek isteriz.
Japonya, Moskova’nın Ukrayna’yı işgaline karşı koymak için Rus petrol ithalatını basamaklı olarak durdurmasının vakit alacağını söyledi. Bu sabah Brent cinsi petrolün varil fiyatı 112-113 dolar düzeylerinde salınırken, geride bıraktığımız hafta 9 dolar/mmbtu düzeyini test eden Henry Hub doğalgaz fiyatları yeni haftaya 1 dolar düşüşle 8 düzeyinden başladığını görüyoruz. Petrol fiyatları, global resesyonun talebi azaltabileceğine dair dehşetler ile gerilerken, yatırımcılar, global arzı sıkılaştırması beklenen Rus petrol ambargosu üzerine Avrupa Birliği görüşmelerini takip ediyor.
Asya cephesinde, Şanghay yetkilileri, bir aydan uzun bir müddet evvel kent genelinde uyguladıkları COVID kısıtlamalarını devam ettirirken, uygulanan karantina, global ekonomik büyüme ve muhtemel resesyonla ilgili telaşları daha da alevlendirdi. Asya piyasaları, yeni haftayı, ABD borsalarının geçen haftadan sarkan keyifsiz havasını soluyarak %2 civarında düşüşle karşılıyor. Japonya’da bu sabah açıklanan hizmet dalı PMI verisi, Nisan ayında dört aydan beri birinci sefer genişlese de, gösterge endeks Tokyo borsası %2,2 düşüşle başı çektiğini görüyoruz. ABD borsalarının vadeli süreçlerinde ise %1’in üzerinde düşüşler dikkat çekiyor. Yeni haftanın tekrar pek de optimist başlamadığını görüyoruz.
Bugün Rusya’da Zafer Günü. Rusya’nın İkinci Dünya Savaşı’nda Sovyetler Birliği’nin Nazi Almanyası’na karşı kazandığı zaferin yıldönümünü kutlamaya hazırlanırken, Devlet Lideri Putin’in yapması mümkün konuşmasında savaş ile ilgili değerlendirmede bulunması bekleniyor. Jeopolitik risk algısı bu nedenle sabah saatlerinde yüksek seyrediyor.
Bu haftanın en değerli dataları, ABD’de Çarşamba günü açıklanacak enflasyon verisi ile Perşembe günü İngiltere’de açıklanacak büyüme bilgileri olarak ön plana çıkıyor.
iktisatbank.com