ENAGrup Tüketici Fiyat Endeksi Nisan ayında %2.62 arttı.
ENAGrub’un açıkladığı datanın tahlili aşağıda:
Nisan 2021 periyodunda %2.62 artan fiyatlar genel düzeyinin son periyot ekonomik gelişmelerle ile birlikte kıymetlendirilmesi faydalı olacaktır.
Covid-19 sıhhat salgınından bu yana bilhassa fiyatların üzerindeki baskı tüm piyasalarda kendini epey fazla hissettirmiştir. Bu baskılar temel olarak gerçek fiyatlardan memleketler arası ticaretin formasyonuna, turizmden döviz rezervlerinin yapısına kadar çok istikametli tesir ortaya çıkarmıştır.
Bunları aşağıdaki biçimde inceleyelim:
1. Emtia Piyasalarındaki Fiyat Baskısı
Emtia piyasalarında Mart 2020 ile Nisan 2021 periyodunda kayda kıymet bir fiyat artışı gerçekleştiğini görüyoruz. Alüminyum, petrol, buğday, kahve, mısır altın, canlı kırmızı et ve şeker üzere birçok eseri kapsayan emtia sepet fiyat endeksi bu devirde %50’den fazla yükselmiş ve global enflasyon üzerinde baskı kurmuştur.
Grafik fiyatlardaki ilgili gelişmeyi Mart 2020 – Nisan 2021 periyodu için bize vermektedir.
2. Milletlerarası Ticaretteki Gelişmeler
Milletlerarası ticaret istatistiklerindeki ölçüm tekniği artık genelleştirilmiş ticaret sistemi kapsamında da
yapılmaktadır. Ölçüm metodu değiştikten sonra memleketler arası ticaret hacminde görülen artışlar, Türkiye
iktisadında beklenen değişimleri getirmemiştir. Ticaretin genel olarak etkilediği gerçek fiyatlarda,
istihdamın yine yapılanmasında ve gibisi niteliklerde bir ilerleme görülmediği üzere, pandeminin
neden olduğu istihdam kaybının yerine konmasında da olumlu bir gelişme gerçekleşmemiştir. Tüm
bunlar fiyatlarda üst istikametli bir baskının nedeni olabilmektedir.
3. Döviz Rezervlerinde Oluşan Yapısal Bozukluklar
Brüt döviz rezervlerinin 85 milyar $’ın üstünde gözükmesine karşın, net rezervlerin son periyotta en
alt seviyelere inmesi ödemeler istikrarı sorunu olarak karşımıza gelmektedir. Bunun yanında, swap
hariç döviz rezervlerin ise Türkiye iktisadında alışılmamış biçimde eksi 45-60 milyar $ bandında
olmasını, uzun devirli ithalat siyasetinde mahzurlar oluşturabilecek yapısal bir bozukluk olarak
görmek gerekiyor. O denli ki, bu yapısal sorun ise döviz kuru baskısı ile hem üretici hem de tüketici
fiyatlarına baskı yapar niteliktedir.
4. Turizm Dalında Yaşanacak Sıkıntılar
Yaz aylarının başladığı bu günlerde, aşılamanın da beklenen seviyede gelişmemesi, Türk turizm
dalının memleketler arası seviyedeki mukayeseli üstünlüğünü olumsuz etkileyecek niteliktedir. Bu ise
cari açığı artırarak döviz kuru kanalıyla enflasyonist baskıyı güçlendirecektir.
5. Merkez Bankası Para Siyaseti
Önümüzdeki birkaç ay içinde, enflasyonunun yapışkan ve üst taraflı niteliği faiz siyasetinde
gevşeme mümkünlüğünü azaltmaktadır. Ödemeler istikrarındaki yapısal bozuklukların da buna imkan
vermeyeceğini de belirtmek yanlış olmaz.