FED faiz oranını yükseltmeye devam etse de, ABD iktisadının (faiz artırımına rağmen) hala daha göreli güçlü bilgiler üretebildiğini not etmek gerekiyor. Doların yılın geri kalan kısmında da güçlü seyrini muhafazasına büyük bir ihtimal tanıyoruz. 2023 ve sonrası için ise görüşümüz daha farklı bir noktada.
Hatırlanacağı üzere, son açıklanan istihdam raporuna nazaran, her ne kadar işsizlik oranı bir ölçü yükseliş kaydetmiş olsa da, tarım dışı kesimde istihdam yaratmaya devam eden ABD iktisadı, FED’in faiz oranlarını emsal ülkelere nazaran daha süratli yükseltmesine imkân tanıyarak enflasyonla mücadelesine de yardımcı oluyor. Bu da hâliyle, doların piyasa kuru olan sepet bazında DXY’yi son 20 yılın tepesine taşıdı. 2022’de yaklaşık olarak %15 yükselen dolar endeksi bu sabah 110,6 düzeyine dayandı. Teknik mânâda 109,2 düzeyinde bulunan kritik direnç düzeyinin de aşılması, yükseliş tarafında isteği çok açık bir biçimde ortaya koyuyor.
Mevcut trendi bilakis döndürecek yegâne öge, FED’in enflasyondan daha çok ekonomik büyümeye odaklanması ile olabileceğini düşünüyoruz. Lâkin, mevcut durumda, enflasyona karşı topyekün savaş açan FED’in duruşunun çok farklı bir noktada olması, kısa vadede ‘acı’ çekileceğinin çok açık bir biçimde kominikasyonunun da yapılması ve elbette inançlı liman statüsü, 2022 yılında doları desteklemeye devam edeceğini düşünüyoruz.
Doların güçlü seyri karşısında EUR bu sabah 0,98’li düzeylere kadar gerileyerek son 20 yılın, GBP ise uzun bir müddettir lisana getirdiğimiz üzere 1,1450 düzeyine kadar gerileyerek neredeyse son 35 yılın (pandemi periyodunda 1,1410 test edilmişti), JPY ise 144 düzeyine zayıflayarak son 24 yılın en makûs performansının sergiliyor. Çok açık bir formda söylemek gerekirse, dolar rüzgârı şimdi bitmedi!
Avrupa’nın ortak para ünitesi EUR, 2022 yılında %13 paha kaybetti. Rus gazının olmadığı kuvvetli, soğuk, değerli ve endüstride çarkların dönmeme ihtimaline karşı beliren sakinlik ihtimali ve buna paralel güç fiyatlarında görülen fahiş artışların da yardımı ile coşan enflasyona karşı Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) da faiz silahını çekmesi, zati pandeminin yaralarını yeni sarmaya çalışan Avrupa’da işleri daha da çıkılmaz bir noktaya hakikat sürükleyebileceğinden tasa ediyoruz.
Yarın, ECB’den beklenen 75 baz puanlık faiz artışının, mevcut durumda yaralı olan EUR’ya çok fazla bir dayanak veremeyeceğini düşünüyoruz. 50 baz puanlık bir artış tercih edilirse, ECB’nin enflasyona karşı gayret konusunda gereğince kararlı görülmeyeceğini de not düşmek gerekiyor. ECB’nin para siyasetini normaleşitirmesinde çok geç kalmış olmasının bugünlerde âdeta cezasını çektiğini söylemek gerekiyor. Yarın kritik bir ehemmiyete sahip toplantıda, ECB Lideri Lagarde’ın bağlantısının çok daha kıymetli olacağını düşünüyoruz. ECB’nin enflasyonu düşük düzeye indirmek için “ne gerekiyorsa yapacağına – whatever it takes” usulünde güçlü bir açılıma muhtaçlığı olduğunu düşünüyoruz. Aksi takdirde, aşağı taraflı seyir daha da ivme kazanabilir.
Rusya’nın Avrupa’ya gaz akışını kesmesinin akabinde, Avrupa TTF gaz fiyatları Cuma günü gerilemiş olduğu 200 Eur/MWs düzeyinden hafta başında %35 artışla 284 Eur/MWs düzeyine kadar yükselmesi akabinde bu sabah 238 Eur düzeyinden süreç görüyor. AB bakanlarının bu haftaki düzenlenece toplantısı en az ECB toplantısı kadar önemle takip edilecek.
OPEC+ hafta başı düzenlenen toplantısında sürpriz bir formda günlük 100 bin varil arz kesintisine gitmesi sonrasında, dün de bültenimizde belirttiğimiz üzere, petrole yönelik görüşümüzü değiştirmeye başlıyoruz. Haber kalabalığından kurtularak, bir adım geriye çekilip bahse pak bir baş ile yaklaştığımızda, ekonomik aktivitenin Çin önderliğinde düşeceği beklentisi ile talebin de gerileyeceğini, petrolün imdadına OPEC+’nın bir noktada yetersiz kalacağını öngörüyoruz. Teknik mânâda, Brent cephesinde, 92 dolar altında haftalık kapanışlarda azami dikkatli olunması gerektiğinin altını çizmek isteriz. Pandemi devrinde petrolün talep yetersizliği nedeniyle nerelere kadar düştüğünü bir sefer daha hatırlamaya çalışın!
Dönelim biraz da Türk mali piyasalarında. Resmî gazetede açıklanan Orta Vadeli Programı, içinde bulunduğumuz türbülans nedeniyle çok da enine uzunluğuna inceleme fırsatı bulamadık. Açıklanan dataların piyasa yansımasının da eskisi kadar ‘güçlü’ olmadığının altını çizmek gerekiyor. OVP’nin içinde en kıymetli satır ortası yılın son 5 ayı için planlanan yaklaşık 430 milyar TL’lik bütçe açığı maksadı olarak ön plana çıktı. Yılın birinci 7 ayında bütçe açığı yalnızca 30 milyar TL olduğu düşünülürse, OVP’nin işaret ettiği sayı, yılın geri kalanında bütçe açığının rekor kıracağını gösteriyor.
Bu bağlamda, Hazine ve Maliye Bakanı Nebati yeni bir KGF paketi hazırlandığını belirtti. Şimdi paketin ayrıntıları hakkında bilgi sahibi değiliz. Lâkin, OVP’nin işaret ettiği üzere, seçim tarihi artık yaklaştıkça, seçim iktisadı kapsamında kamu kaynaklı takviyelerin daha da artacağını düşünüyoruz. Ayrıntıları gördükten sonra bahis hakkında daha fazla yorum yapacağız.
Bu minvalde, Hazine’nin borçlanma muhtaçlığını da artacağını düşünüyoruz. Dün 10 yıl vadeli gösterge TL tahvil %11,76 bileşik düzeyine kadar geriledi. Mart ayında %28 düzeylerinde olduğunu hatırlatalım. Emsal bir biçimde, 5 yıl vadeli TL tahvilin de %12,19 düzeyinden günü tamamladığının altını çizelim. Her ikisi de, son periyotta bankalara getirilen tahvil alım yükümlülüğü nedeniyle sert bir formda gerileyerek TCMB’nin %13 olan siyaset faizinin de altına sarktı. Bir dipnot düşmekte yarar görüyoruz ki, 20 Eylül 2033 vadeli 11 yıllık gösterge Türkiye USD cinsi tahvil ise %10,58 düzeyinde süreç görüyor. TL cinsi tahvil faizlerinde yaşanan gerilemeyi ekonomik olarak izah etmekte zorluk yaşıyoruz.
USDTRY kurunun 18,20’li düzeylerde sakin bir seyir izlediği günlerde, TL tahvil cephesinde yaşanan bahar havası, Borsa İstanbul cephesinde de hissediliyor. Hatta yaşanan bayram havası, global mali piyasaların güç krizi nedeniyle olumsuz bir tablo sergilediği periyotta gerçekleşiyor. Dün de bültenimizde belirttiğimiz üzere, borsa cephesinde yükseliş inanılmaz bir ivme kazandı. BİST100 (XU100) endeksi dün günü %1 ; Bankacılık (XBANK) endeksi ise %7,4 yükselişle tamamladı. Bir adım geri çekilirsek, son 7 haftada bankacılık endeksinde yaşanan yükseliş %117! Bankaların ucuz olduğunu, kârlı olduğunu hatta dolar bazında endeksin çok ucuz olduğunu göz gerisi etmesek de (ucuzluk tek başına bir kıssa yaratmaya yetmiyor), global pay senedi endekslerinin olumsuz bir seyir izlediği ortamda soluksuz yükselişi cevaplamakta zorluk çekiyoruz. Görünen o ki, ekonomik realite ile açıklamak sıkıntı olsa da, üst taraflı hareket bir süre daha devam edecek.
Küresel mali piyasaların son devirlerde kaydettiği seyir aşağı üst tıpkı tema üzerinde şekilleniyor. Dünyada baş gösteren güç krizi ve beraberinde artan stagflasyonist tasalar belirleyici olmayı sürdürüyor. Dün ABD borsaları geceyi yeniden düşüşle tamamladı. Haziran ayında üst taraflı bir ivme yakalayan en büyük 500 şirketin süreç gördüğü S&P500 endeksinde 40 günde kaydedilen %19 yükselişin %10’u son 2 haftada geri verildi.
Çin’in ihracat büyümesi Ağustos ayında, artan enflasyonun denizaşırı talebi sekteye uğratması ve yeni COVID kısıtlamaları ve sıcak hava dalgalarının üretimi kesintiye uğratması ve iktisat için aşağı istikametli riskleri canlandırması nedeniyle zayıfladı. İhracat odaklı Japonya iktisadı, YEN’in dolar karşısında 144 düzeyine zayıflamasına karşın, yavaşlama kaygılarının ihracatçı artışını gölgede bırakmasıyla Tokyo borsası %1,2 düştü. Yeni gün başlangıcında Asya piyasalarında ve ABD borsalarının vadeli süreçlerinde hâkim rengin kırmızı olduğunu görüyoruz. Olumsuz havaya binaen altının ons fiyatı bir kere daha kritik bir dayanak düzeyi olan 1,685 doların kıyısına kadar gerilerken, gümüşse 18 doların altına sarktı. Risk aşağı taraflı göründüğünden, değerli metallerde var olan uzun konumlarımızı bugün gözden geçireceğiz.
Dünyada risk iştahı zayıf seyrederken, mali piyasaların gündeminde bugün içeride hazine nakit istikrarı, dışarıda ise Almanya Q3 öncü büyüme dataları, sanayi üretimi takip edilebilir.
iktisatbank.com