ABD’nin bir numaralı pay endeksi ve tüm dünya borsaları için yol gösterici vazifesi yapan S&P500 4 haftadır aralıksız kıymet kaybediyor. Endeksin yılbaşından bu yana paha kaybı %14’ü bulurken, piyasa pahası de $6 trilyon düştü. Satışlar S&P500’e özel değil. Cuma günü Avrupa’nın önde gelen pay endeksi Stoxx600 %1.6 düşerken, Türkiye’nin de dahil olduğu MSCI Gelişmekte Olan Piyasalar (GOP, Ülkeler = GOÜ) Pay Endeksi Cuma günü %2.5, tüm hafta için de %4 bedel yitirdi. Kriptolarda hafta boyunca satış vardı. Dolar tüm para ünitelerine karşı yükselmeye devam etti.
Bu gelişmelerin 3 nedeni var:
Birincinin, fon yöneticileri Fed siyaset faizinin 2023 ortalarında %3.5’a yükseleceği varsayımını ciddiye almaya başladı. Daha birkaç gün öncesinde Fed’in resesyon yahut Ukrayna Savaşı’nın yan tesirlerinden korkup kısa müddette mali sıkılaştırmayı yavaşlatacağı, hatta mola vereceği konuşuluyordu.
İkinci olarak, Çin’de ekonomik durum felaket. Natixis Asya Covid-19 kapatma ve kısıtlamalarının yıllık bazda GSYH’yi %1.5 trendin altına iteceğini ve 2022 GSYH büyümesinin %4’e yavaşlayacağını ön gördü. Evergrande tipi şirketlerin tahvillerinden para kaçışı sürüyor.
Financial Times’ta yayınlanan “The küresel stagflation shock of 2022: how bad could it get?” (2022 küresel stagflasyon şoku: İşler ne kadar berbata gidebilir?) başlıklı haber-analizde, 1070’ler kadar uzun soluklu ve sarsıcı tesiri olmasa da, dünyanın adım adım stagflasyona gittiği görüşüne vurgu yapıldı.
Pay senetleri yükselen kredi riski, yavaşlayan büyüme ve buna karşın Fed başta büyük merkez bankalarının uzun müddet faizleri artırması senaryosunu fiyatlıyor. Bu senaryoda, pay başı kar suratının yavaşlayacağı, hatta 2023’de eksiye döneceğini unutmamak lazım.
Lakin, yukarda saydığımız olumsuz rüzgarların büyük kısmının yılbaşından bu yana %23 düşen NASDAQ ve %14 düşen S&P500’de iskonto edildiği de gerçek. S&P500 2008 Büyük Finansal Krizi’nde bu yana en uzun düzeltmesini yaşıyor.
Bloomberg’e konuşan National Securities strateji yöneticisi Arka Hogan “Artık paha çok ucuz, kar beklentisi epey güçlü payların satıldığı bir evreye girdik. Bu çeşit toptan satışlar genelde düzeltmelerin başında değil, sonunda olur” diyor.
Defiance ETFs (Exchange Traded Funds) kurucu ortağı Sylvia Jablonski “Artık kelepir avına çıkmanın vakti geldi” yorumunu yaptı. “Kriptolardan moda (meme) payları ve fon yöneticilerinin sevgilisi olan yüksek teknoloji paylarına kadar her şey zalimce satılıyor” diyor. “Borsanın köpüğü alındı, değerlemeler makul seviyelere hakikat inişe geçti. Bence düzeltmenin sonuna yaklaştık”.
Bu görüşe karşı tez olarak, 2021’de Wall Street’i atmosfere fırlatan kişisel yatırımcının hem direkt süreçler, hem de pay fonlarına ilgisinin belirgin halde düştüğünü vurgulamalıyız.
Olumlu yanda ise VIX’in 30.19 seviyesinde olup, bir çok riski fiyatladığını söyleyebiliriz. Ayrıca panik alarmı verecek 50-60 seviyelerine de fırlamadığını görüyoruz. S&P500’te ayı pazarının genelde başarılı bir öncü göstergesi de junk tahvil getirileri. Bunlar çok yükseldiğinde, ayı pazarı panik satışlara dönüşebilir. Fakat, hala junk tahvil spreadleri 405 puan seviyesinde. Bu spread 500 puanın üstüne çıkmazsa, satışların sonuna yaklaşıldığını düşünmek daha muhtemel.
En sonunda ise her şeyin olabileceği bir gelecekte mantıklı varsayım yapmanın imkansız olduğu kaydedilmeli. Akla gelen “düşük olasılıklı” riskler ortasında Putin’in 9 Mayıs Zafer Bayramı’nda tüm dünyaya (nükleer) meydan okuması, Çin’de arazi geliştirme şirketleri ortasında yeni iflasların patlak vermesi başı çekiyor.
Dr. Artunç Kocabalkan – Atilla Yeşilada: Hokkabazlık tahlil değil
Kripto Para Piyasalarında Yaşanan Düşüşünün Analizi…
ABD’de tarım dışı istihdam nisanda beklenenden güçlü