Türkiye Müteahhitler Birliği nin TMB 2022 yılının birinci yarısına yönelik İnşaat Kesimi Tahlili Raporu nda Escort bayan dalın mevcut pazarlarda daha faal olması ve yeni pazar arayışını hızlandırması gereksiniminin ön planda olduğuna dikkat çekilerek Orta Doğu ile Kuzey Afrika ülkelerinde hayata geçirilmesi öngörülen yüzde 52 si üstyapı Bayan escort olmak üzere toplam 3 9 trilyon dolarlık proje için BAE Suudi Arabistan ve Cezayir üzere ülkelerle görüşmelerin hızlandığı vurgulandı
Türkiye nin en esaslı sivil toplum örgütlerinden Türkiye Müteahhitler Birliği TMB Escort iktisat etrafları ve dal tarafından ilgiyle takip edilen İnşaat Kesimi Tahlili Raporu nun Temmuz 2022 sayısını yayınladı Dünyada Enflasyon Büyümeyi Unutturdu Resesyon Riski Gündemde başlığı ile yayınlanan tahlilde global ve ulusal iktisadın yanı sıra inşaat dalında yılın birinci yarısına ait bilgiler kapsamlı biçimde değerlendirildi
Türk müteahhitlerin Ocak Haziran 2022 devrinde yurt dışında 4 6 milyar dolarlık 132 yeni proje üstlendiğine işaret edilen raporda mevcut pazarlarda daha etkin olunması ve yeni pazar arayışının hızlandırılması gereksinimi vurgulandı Çalışmada Artan petrol gelirleri Türk müteahhitlerin etkin olduğu coğrafyalarda fırsatlar sunmaktadır Ayrıyeten diplomatik ilgilerin son periyotta yine ısındığı Körfez bölgesi ve potansiyel pazar olarak takip edilen Sahra altı Afrika nın öne çıktığı görülmektedir denildi
Suudi Arabistan 3 3 trilyon dolarlık fırsat sunuyor
Raporda dış siyasette yaşanan son gelişmeler ile dalın tecrübesinin yüksek olduğu Birleşik Arap Emirlikleri BAE ve Suudi Arabistan pazarlarının öne çıktığının belirtilerek şöyle devam edildi BAE ye 30 31 Mart 2022 tarihlerinde DEİK TMB işbirliğinde düzenlenen müteahhitlik heyeti ziyareti çerçevesinde ülkede salgın nedeniyle durdurulan projelerin hayata geçirilmesi sürecinde BAE yetkilileri Türk müteahhitler ile çalışmak istediklerini tabir etmiştir Suudi Arabistan Prensi Muhammed bin Selman ın Haziran ayında gerçekleştirilen Türkiye ziyareti kapsamında da ülkede faaliyet gösteren Türk müteahhitler Ticaret Bakanı Mehmet Muş ile S Arabistan Ticaret ve Enformasyon Bakanı Macid Abdullah Al Qasabi ve Yatırım Bakanı Khalid Bin Abdülaziz Al Falih ile biraraya gelmiştir TMB nin de üyelerini temsil ettiği toplantıda Suudi bakanlar dalın son devirde maruz kaldıkları sıkıntıların tahlili ile yakından ilgilenmiş önümüzdeki devirde ülkede gerçekleştirilecek toplam 3 3 trilyon dolarlık altyapı ve üstyapı projelerinin sunduğu fırsatlara dikkat çekmiştir
Yüksek petrol fiyatları yatırım bütçesini artırdı
Çalışmada Körfez ülkelerinde 2020 yılında pandemiye bağlı olarak bir ekonomik daralma gözlenirken son olarak Rusya Ukrayna savaşıyla yükselen petrol fiyatlarının ise yatırım projelerine daha çok bütçe ayırılmasına imkan sağladığı belirtilerek MEED Middle East Business Intelligence bilgilerine nazaran bu kapsamda hayata geçirilecek projelerin büyüklüğü açısından Suudi Arabistan birinci sıradadır Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde 52 si üstyapı olmak üzere 3 9 trilyon dolar fiyatında projenin hayata geçirilmesi öngörülürken Irak ve Suudi Arabistan başta olmak üzere bölge ülkelerinde 100 milyar dolar fiyatında proje de kıymetlendirme aşamasındadır denildi
Dikkatlerin odağındaki Afrika için de teşebbüsler sürüyor
TMB nin çalışmasına nazaran MEED bilgileri kapsamında önümüzdeki periyotta başta Nijerya Güney Afrika Cumhuriyeti Tanzanya ve Gana olmak üzere Sahra altı Afrika bölgesinde de 880 milyar dolar fiyatında güç ulaştırma ve petrol projesinin gerçekleştirilmesi bekleniyor Raporda bu bölgeyi de yakından takip eden TMB nin Kuzey Afrika da öne çıkan Cezayir e Eylül ayında Ticaret Bakan Yardımcısı başkanlığında bir müteahhitlik heyeti ziyareti düzenlenmesi tarafında çalışmalar sürdürdüğü kaydedildi Öte yandan başta Sahra altı Afrika olmak üzere pek çok pazarda hem global para siyasetinde sıkılaşma sürecinin hem de savaşın finansman muhtaçlığını arttırdığına değinilen çalışmada şöyle devam edildi Finansman temini kapsamında TMB başta Türk Eximbank olmak üzere memleketler arası kalkınma bankaları ve ihracat kredi kuruluşları ile yakın temaslar yürütmektedir Son olarak Danimarka İhracat Kredi Ajansı EKF idaresinin konuk edildiği toplantıda EKF in finansman imkanları hakkında TMB üyeleri bilgilendirilmiştir Öte yandan Türk müteahhitlerin tecrübesi kapsamında KÖİ projeleri de fırsat sunabilecektir İlaveten yurt dışında Türk bankaları tarafından verilen teminat mektupları ve kontr garantilerin direkt kabulünde yaşanan problemlerin ülkemiz diplomasisinin üst seviye ikili temaslarında gündeme alınması muhtaçlığı mevcuttur
Türkiye Müteahhitler Birliği nin 2022 yılının birinci yarısını değerlendirdiği raporda kesime ait özetle şu tespitlere yer verildi
RUSYA DA BİRİNCİ 6 AYDA 4 YENİ PROJE ÜSTLENİLDİ
Savaşla ortaya çıkan krizin seyri Türk yurt dışı müteahhitlik hizmetleri için büyük değer taşımaktadır Geçtiğimiz yıl 11 milyar dolar meblağında rekor düzeyde yeni proje üstlenilmiş olan Rusya da devam etmekte olan projelerin 20 milyar dolar fiyatında olduğu hesaplanmaktadır Ülkede şantiyeler kapanmamış fakat Avrupa firmaları ile ortak yürütülen projelerde aksamalar ortaya çıkmıştır Ayrıyeten genel manada savaş kaynaklı belirsizlikler kesimin başkan pazarında bir bekleme sürecine girilmesine neden olmuştur Ticaret Bakanlığı nın bilgilerine nazaran bu yılın birinci 6 ayında Rusya da toplam meblağı 396 milyon dolar olan 4 yeni proje üstlenilmiştir
YURT DIŞINDA 100 BİN TÜRK PERSONEL GAYESİ İÇİN GÖRÜŞMELER SÜRÜYOR
Uzun vakittir yurt dışı projelerde istihdam edilen Türk işgücü sayısının halihazırdaki 35 bin düzeyinden 100 bine çıkarılması amacını gündemde tutan TMB ilgili bakanlık ve kurumlarla ağır temaslar yürütmektedir Bu kapsamda TMB tarafından işgücüne yönelik gelir vergisi muafiyeti talep edilmekte ve çalışanların patron firmalar aleyhine açtığı davalar çerçevesinde çalışılan ülke mevzuatının dikkate alınması istikametinde bir içtihat geliştirilmesi muhtaçlığına işaret edilmektedir Gelir vergisi istisnası talebine Hazine ve Maliye Bakanlığı olumlu yaklaşım göstermiş olup husus hakkında Bakanlık ile teknik seviyede görüşmeler devam etmektedir
SEKTÖR YÜZDE 7 2 KÜÇÜLDÜ FAALİYETLER DURMA NOKTASINA GELDİ
İnşaat dalı 2021 yılının akabinde bu yılın birinci çeyrek devrinde de iktisadın sergilediği yüksek büyüme performansından yararlanamamış kesimde yatırımlardaki düşüş ve artan girdi maliyetleri meselesiyle birlikte faaliyetler yine durma noktasına gelmiştir Yılın geri kalanı için enflasyonla uğraş adımları ile Rusya Ukrayna savaşının direkt ve dolaylı yansımaları dalın yurt içi ve yurt dışı projeleri üzerinde belirleyici olacaktır Dalın GSYH içindeki hissesi 4 4 oranına kadar gerilemiştir Bu oran 2021 yılında 5 2 idi
GİRDİ MALİYETLERİ SORUNU SAVAŞLA KRİTİK BİR HAL ALDI
TÜİK İnşaat Maliyet Endeksi nde geçen çeyrek periyotta rekor düzeyler izlenmeye devam edilmiş kelam konusu endeks Nisan 2022 de yıllık bazda 106 6 ve aylık bazda da 6 1 yükselmiştir Bu periyotta yıllık olarak alt endeksler olan gereç endeksi 133 7 personellik endeksi ise 43 7 artmıştır Bir başka kırılım olarak tekrar geçen yılın birebir ayına oranla bina dışı yapıların inşaatında kamu alt yapı projeleri materyal endeksinin 146 ya varan oranda yükselmesi dikkat çekmiştir Maliyet artışları konut fiyatları üzerinde de üst istikametli baskı yaratmaya devam etmektedir Hafta başında açıklanan Mayıs ayı bilgilerine nazaran de İnşaat Maliyet Endeksi yıllık bazda 105 73 ve aylık bazda da 3 97 oranında yükselişini sürdürmüştür
SEKTÖRDE BORÇLULUK VE İSTİHDAM KAYBI SÜRÜYOR
Finansal şartlardaki belirsizlikle birlikte kesimde hakediş ödemelerinde dikkat çeken uzun periyodik gecikmeler ve artan vergi yüküyle birlikte yüksek borçluluk sürmektedir BDDK nın bilgilerine nazaran inşaat kesiminde kullanılan nakdi kredi toplamı 2022 Mayıs ayında yıllık 51 artışla 513 5 milyar TL olmuştur Bölümün takipteki kredi oranı 30 milyar TL kredi meblağı ile yaklaşık 6 dır İstihdam potansiyeliyle de öne çıkan inşaat dalında TÜİK in Fiyatlı Çalışan İstatistikleri kapsamında Nisan 2022 prestijiyle mevsim tesirinden arındırıldığında yıllık 4 4 e çıkan kayıp ayrıyeten dikkat caziptir Ağırlaşan mali sıkıntılar inşaat kesiminde yapılanma sürecinin tamamlanması konusunu da gündemin art sıralarına itmiştir
KATMA KIYMETİ YÜKSEK PROJELER ÖNCELİKLENDİRİLMELİ
Sektörde büyümeye dönüş için inşaat yatırımlarında canlanmaya ve öngörülemez seviyede artan girdi maliyetlerinin yarattığı sorunun tahliline muhtaçlık duyulmaktadır Bilhassa kamunun yatırım programlarının bu çerçevede yol gösterici olmasına muhtaçlık duyulmaktadır Bu kapsamda kamu yatırım programında bir önceliklendirme yapılmasında ve daha fazla ekonomik ve toplumsal katma kıymet yaratacak projelerin tercih edilmesinde fayda görülmektedir Kesimin içinde bulunduğu ekonomik zahmetlere ait bir başka muhtaçlık yükseltilmiş olan stopaj ve KDV tevkifat oranlarının en azından eski seviyelerine çekilmesidir
KONUT PİYASASINDA ARZ TALEP DENGESİZLİĞİ ARTTI
Yaşanan yüksek maliyet artışlarının yüklü tesiriyle konut fiyatlarında artış ile birlikte yeni konut üretiminde temkinlilik hatta gerileme izlenmektedir Harikulâde bir periyottan geçişin yüklü tesiriyle dengesizliklerin izlendiği piyasa şartlarında orta ve dar gelirli kesim için konut sahibi olmak giderek zorlaşmaktadır İnşaat imalatını finanse edebilecek tahliller gerekmektedir Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı nın konut fiyatlarında hissesi yüksek olan arsa maliyetlerinin azaltılmasına yönelik çalışmaları bu açıdan büyük kıymet taşımaktadır
İLK EL SATIŞLAR HAREKETLENDİRİLMELİ
Özellikle kesimle birlikte kesimin direkt ve dolaylı tesirleriyle iktisadın genelinin desteklenmesi kapsamında birinci el satışları hareketlendirecek adımlara muhtaçlık duyulmaktadır Birinci el konutlar toplam satışlardan düşük hisse almayı sürdürmektedir Ocak Mayıs 2022 periyodunda birinci el satışların toplam satışlar içinden aldığı hisse 28 4 tür Bu oran 2018 yılında 47 lerde iken sistemli olarak düşüşle geçen yılın tıpkı devrinde 30 9 olmuştur
İKLİM KRİZİYLE UĞRAŞ VE DİJİTALLEŞME KIYMET TAŞIYOR
Paris İklim Muahedesi kapsamında Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Avrupa Yeşil Mutabakatı AYM çerçevesinde Ticaret Bakanlığı tarafından koordine edilen Çalışma Kümesi toplantılarında kesim TMB tarafından temsil edilirken inşaat faaliyetlerinin dönüşümünde şirketler için başta karbon vergisinin getireceği yükten kaygı edilmekte ve yeşil finansman konusunda kaynakların çeşitlendirilmesine duyulan muhtaçlık vurgulanmaktadır Ayrıyeten AYM ahenk sürecinde Türk inşaat kesiminin kapasite gelişiminde dijitalleşme büyük değer taşımaktadır Bu kuvvetli süreçte bölüme yönelik start up ların özendirilmesi ve desteklenmesinin değerini vurgulayan TMB bölümde bu istikamette çalışmalara başlamıştır