Erdoğan hükümeti vatandaşı yazın enflasyon düşecek kıssaları ile oyalarken, kapitalist niyetin önde gelen yayın organlarından biri olan The Economist’e nazaran, 1.6 milyar insan yetersiz kalori tüketiminden mağdur olabilir. Gıda fiyatları yıllarca yüksek seyrederken, iklim değişikliği nedeniyle kâfi besine ulaşamayan bir alt-sınıf oluşabilir.
The Economist’in “The coming food catastrophe” (Gıda faciası yolda) başlıklı haberinde en çarpıcı cümle, dünyada ticarete olağan besin emtialarından kalori bedeli bazında %12 hisse alan Rusya ve Ukrayna’nın 2021 mahsulünün önemli tehlike altında olduğu müşahedesi. Ukrayna’da silolar ağzına kadar mısır ve arpa dolu. Çiftçi eser ziyan olduğu için, sonbaharda ekim yapmayacak. Rusya’nın tahıl fazlasını satmakta düşüncesi yok, lakin o da bazı tohumlar, tarım ilaçları ve gübre çeşitlerini Avrupa’dan aldığı için randıman düşebilir. Daha berbatı ise Çin’den Fransa ve Doğu Afrika’ya geniş bir coğrafyada çok sıcaklık esere ziyan veriyor.
Hindistan başta, Küveyt’ten Kazakistan’a kadar 23 ülke mecburî tarım eserlerinin ihracatını yasakladı.
Tahıl kıtlığı bilhassa dar gelirli ülkeleri sarsıyor, zira bu ekonomilerde besinin harcamalarda hissesi izafi olarak yüksek. Mesela, Mısır’da günlük besin gereksiniminin %50’si ekmekle karşılanıyor.
Hala 440 milyon insan kâfi besine erişmekte zorlanıyor. Bu sayı yıl sonuna kadar 1.6 milyara yükselebilir. 250 milyon insan kıtlıkla uğraş ediyor, yani hayatta kalacak kadar besin bulamıyor. The Economist’in yanında linkteki IMF bloğu da besin fiyatlarındaki fahiş artışın bilhassa dar ve orta gelirli ülkelerde isyanlara neden olabileceği uyarısı yaptı.
Artan sıcaklıkların kalıcı olarak ziraî üretimi aksatması yanında, yükselen fiyatlara karşın girdi maliyetlerindeki abartılı artışlar yüzünden çiftçinin kar marjının düşesi de besin darlığının uzun yıllar boyunca sürebileceğinin habercisi.
Pekala, bu faciaya deva yok mu? Birinci tedbir besin stoklarının oluşturulması ve kıtlık çeken bölgelere dağıtımı için küresel uyum, fakat önce Ticaret Savaşları, sonra da Ukrayna Savaşı bu ihtimali ortadan kaldırdı. Tüm dünyanın Rusya’nın Odesa limanına koyduğu blokajı kaldırması için baskı yapması lazım. Besilik havyan sürüsünde artışın kısıtlanması ve bir çok ülkede yasal olan tahılların biyo-yakıta dönüştürülmesinden feragat gerekiyor.
Nihayetinde, besin krizinin esas sorumluları Rusya ve Ukrayna’ın ikna edilmesi için Çin, Hindistan ve Türkiye’nin faal olarak devreye girmesi kaide. “Gıda herkesin sorunu” diyor, the Economist, “çözülmezse, yerleşik nizam önemli bir sarsıntı yaşayabilir”.
Stagflasyon: Perakende devlerinin alarmı pay senetlerini çökertti!
Besin milliyetçiliği: Tahıl yeni ‘silah’ mı?
Tarım eserleri üretici fiyat endeksi yıllık yüzde 118,5 arttı