Türk-İş’in, çalışanların geçim şartlarını ortaya koymak ve temel gereksinim unsurlarındaki fiyat değişikliğinin aile bütçesine yansımalarını belirlemek maksadıyla her ay yaptığı ‘Açlık ve Yoksulluk Hududu Araştırması’nın nisan ayı sonuçları açıklandı.
Çalışanların geçim kaidelerinin artan fiyat artışları nedeniyle daha da bozulduğu ve toplumsal dayanak ödemelerinin yetersiz kaldığı belirtilen araştırmaya nazaran;
– Ramazan ayında da besin fiyat artışı devam etti. Mutfak enflasyonu aylık yüzde 1,14, yıllık yüzde 17,99 oranında arttı.
– 4 kişilik ailenin sağlıklı, istikrarlı ve kâfi beslenebilmesi için yapması gereken besin harcaması fiyatını tabir eden ‘açlık sınırı’ bu ay için 2 bin 767 lira olarak belirlendi. Bu sayı bir evvelki ay 2 bin 736 olarak hesaplanmıştı.
– Besin ile giysi, konut, ulaşım, eğitim, sıhhat ve gibisi gereksinimler için yapılması zarurî öteki harcamaların toplam fiyatına denk gelen ‘yoksulluk sınırı’ 9 bin 13 lira (mart ayında 8 bin 912 liraydı) oldu.
– Bekar bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 3 bin 336 lira olarak hesaplandı.
– Dört kişilik bir ailenin aylık besin harcaması (mutfak masrafı) bir yıl öncesine nazaran 393 TL ve yapılması gereken toplam harcama meblağı (aile bütçesi) 1.281 TL artış gösterdi. Yılın yalnızca birinci dört ayı sonunda, aile bütçesine gelen ek yük 577,26 TL oldu.
Türk-İş’in dataları temel alındığında nisan ayında mutfak enflasyonundaki değişim ise şöyle:
– Ankara’da yaşayan 4 kişilik ailenin besin için yapması gereken taban harcama meblağı, bir evvelki aya nazaran yüzde 1,14 oranında artış gösterdi.
– Yılın birinci çeyreği prestijiyle fiyatlardaki artış yüzde 6,84’ü bulurken, besin enflasyonunda son 12 ay prestijiyle artış oranı yüzde 16,56 oldu. Süt, yoğurt, peynir kümesinde değerli bir fiyat değişikliği tespit edilmedi. Kıyma ve kuşbaşı et fiyatları kilogramda 2 lira artış gösterirken, tavuk fiyatı tıpkı kaldı.
– Bu ay 19 zerzevat ve 6 meyve olmak üzere toplam 25 eserde fiyat değişimi izlendi. Araştırmada, Salgın nedeniyle hafta sonu uygulanan kısıtlama ve sokağa çıkma yasağının ‘tam kapanma’ halinde uygulanacak olmasının, pazar esnafı açısından zahmetli bir sürece yol açacağı ihtarında bulunuldu.
Gelir dağılımındaki meseleler derinleşti
Korona salgını ve yasakları devrinde başta fiyatlı çalışanlar olmak üzere, iktisaden dar ve sabit gelirli milyonlarca kişinin gelir ve iş teminatının gerilediği vurgulanan raporda şu kıymetlendirme yapıldı:
“Bir yanda olumsuz çalışma koşulları başka yandan devam eden fiyat artışları sonucu geçim kasveti giderek ağırlaştı. Salgın devrinde fiyat gelirlerinin korunması ve ihtiyacı olanlara gelir destekleri önemli bir toplumsal devlet uygulamasıdır. Bir yılı aşkın salgın periyodunda, uygulanan birtakım ekonomik önlemler çerçevesinde ödenen işsizlik, kısa çalışma, nakdi fiyat takviyesi üzere gözetici nitelikteki ödemeler -maalesef- yetersiz kaldı. Çalışanların ailesiyle birlikte ‘insan onuruna yakışır bir hayat sürdürmeleri’ mümkün olmadı. Gelir dağılımındaki eşitsizlik bir yandan yoksulluğu öte yandan zenginliği artırdı, ortadaki fark giderek açıldı.”