18 – 22 Temmuz haftasında, Avrupa Merkez Bankasından faiz artırımı, Temmuz ayı tüketici itimadında bozulma; Haziran ayı tarım ve yurt dışı üretici enflasyonunda yükseliş, konut satışlarında artış mümkünlüğü yüksek, Haziran ayı merkezi idare bütçe istikrarı ise fazla verecek.
18 TEMMUZ 2022, PAZARTESİ
HAZİRAN AYI TARIM ESERLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-ÜFE) – TÜİK
Dolar/TL’nin aylık %6,9, güç fiyatlarının %2,9 arttığı Mayıs 2022’de Tarım-ÜFE aylık %16,18 artış kaydetmiş, yıllık artış ise %154,97 olmuştu. Haziran ayında Dolar/TL’nin aylık %8,1, güç fiyatlarının ise %16,2 sert artış kaydetmesi Tarım-ÜFE’yi de süratli üst çekecektir.
Kaynak: TÜİK
HAZİRAN AYI MERKEZİ İDARE BÜTÇE BİLGİLERİ – TÜİK
Mayıs ayında merkezi idare bütçesi 317,8 milyar TL gelir (mavi çizgi), 173,8 milyar TL masraf (kırmızı çizgi) kaydetmiş, böylelikle bütçe 144,0 milyar TL (gri çubuklar) fazla vermişti. Yılın birinci beş ayında ise bütçe toplamda 60 milyar TL açık verdi. 2022 yılı toplamında bütçe 192 milyar TL açık vermişti. Yalnızca Hazine’nin gelir sarfiyat istikrarını gösteren ve merkezi idare bütçe istikrarıyla genelde paralel sonuçlar gösteren nakit bütçe istikrarının Haziran ayında 26,6 milyar TL açık verdiğini hatırlatalım.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
MAYIS AYI FİYATLI ÇALIŞAN İSTATİSTİKLERİ – TÜİK
Nisan ayında arındırılmamış bilgilere nazaran sanayi dalında 4 milyon 862 bin, inşaat bölümünde 1 milyon 379 bin, ticaret ve hizmetler dalında 7 milyon 750 bin olmak üzere toplamda çalışan sayısı 13 milyon 992 bin oldu. Tüm bölümler toplamında çalışan sayısı aylık %1 artarken, alt ayrıntılarda ticaret ve hizmetler dalında çalışan sayısı evvelki aya nazaran %1,7 arttı, sanayi kesimindeki aylık artış %0,1 oldu, inşaat kesiminde ise çalışan sayısı aylık %0,2 oranında azaldı.
Kaynak: TÜİK
MAYIS AYI ÖZEL BÖLÜM UZUN VADELİ YURT DIŞI KREDİ BORÇ BİLGİLERİ – TCMB
Özel kesimin uzun vadeli yurt dışı kredi borcu Nisan ayında evvelki aya nazaran 3,4 milyar dolar azalışla 156 milyar dolara (gri çubuklar) gerilemişti. Bankaların borcu 53,0 milyar dolar (mavi çizgi), bankacılık dışı finans bölümünün 7,7 milyar dolar (mor çizgi), finans dışı bölümün borcu 95,3 milyar dolardı (turuncu çizgi). Bankalar uzun vadeli dış borcunu Nisan ayında evvelki aya nazaran 1,3 milyar dolar, banka dışı finansal kuruluşlar 0,2 milyar dolar, gerçek kesim ise 2,0 milyar dolar azaltmıştı. Grafikten görüleceği üzere finans dalı 2019 yılı sonlarından itibaren uzun vadeli dış borcunu azaltma eğilimindeyken, finans dışı kesimin dış borç büyüklüğü yatay bir seyir izlemektedir. Bölüm bazında bakıldığında, Nisan ayı itibariyle hizmet kesiminin borcu 57,1 milyar dolar, bankaların 53,0 milyar dolar, imalat bölümünün 22,7 milyar dolar, tarım bölümünün 15,4 milyar dolar, bankacılık dışı finans kuruluşlarının 7,7 milyar dolardır ve tarım bölümünün borcu 2020 yılı ikinci yarısından bu yana artış eğilimindedir.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
19 TEMMUZ 2022, SALI
HAZİRAN AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK
Konut satışları Mayıs 2022’de aylık %7,7 azalış, yıllık %107,4 artışla 122 bin 768 olmuştu. Yılın birinci beş ayında toplam konut satışları yıllık %37,7 artışla 575 bin 889 adet oldu. 2021 yılında toplam konut satışları 1 milyon 491 bin 856 adet olmuştu. Haziran ayında döviz kurundaki %8,1’lik artış ve konut kredi hacminde yükselişe paralel olarak konut satışlarında artış görebiliriz.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
MAYIS AYI TÜRKİYE KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB
Nisan 2022’de Türkiye’nin kısa vadeli dış borç stoku aylık %1 artışla 133,4 milyar dolar (sarı çubuklar) olmuştu. Gerçek bölümün dış borç stoku Nisan ayında 47,8 milyar dolar, özel kesim finans kuruluşlarının borcu 31,6 milyar dolar, TCMB’nin borcu 29,4 milyar dolar, kamu bankalarının borcu 24,5 milyar dolar düzeyindeydi. 2020 yılının başından itibaren gerçek dalın kısa vadeli dış borcu artış eğilimini koruyor. Nisan 2022 itibariyle gelecek 12 ayda ödenecek dış borç büyüklüğü (gri çubuklar) ise 182,4 milyar dolara yükselmişti. Rezerv yeterliliği açısından bakıldığında Nisan ayı itibariyle brüt döviz rezervlerinin (siyah çubuklar) gelecek 12 ayda ödenecek toplam dış borç büyüklüğüne (sarı çubuklar) oranının %58’e gerilediğini görüyoruz. Brüt döviz rezervlerinin Mayıs ve Haziran aylarında da gerilediğini dikkate alırsak kelam konusu oranın döviz kuru riski açısından dikkat edilmesi gereken bir bilgi olduğunu da ekleyelim.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
20 TEMMUZ 2022, ÇARŞAMBA
TEMMUZ AYI TÜKETİCİ İTİMAT ENDEKSİ – TÜİK
Mevsim tesirlerinden arındırılmış tüketici inanç endeksi (kırmızı çizgi), Haziran ayında bir evvelki aya nazaran %6,2’lik düşüşle 63,4 düzeyine gerilemişti. Geçen 12 aylık periyoda nazaran mevcut devirde hanenin maddi durum alt endeksi (mavi çizgi) ise Haziran ayında aylık %8,9’luk düşüşle 44,8 düzeyine gerilemişti. Endeksin 100 eşik pahasının altındaki düzeyler karamsarlığı ortaya koyuyor. Hane halkının maddi durum düzeyinin sert düştüğü Haziran ayında 4 kişilik bir ailenin açlık hududu (sarı çizgi) aylık %6,2’lik artışla 6.391 TL düzeyine yükseldi. Fiyatlardaki artış suratı hem hane halkının maddi durumunu hem de açlık hududunu olumsuz etkiliyor. Hasebiyle kurdaki artışın ve temel gereksinim (gıda, barınma, enerji) kümesindeki fiyatların artmaya devam etmesi halinde olumsuz görünüm de sürmeye devam edecektir.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
HAZİRAN AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (YD-ÜFE) – TÜİK
Dolar/TL’nin aylık %6,9 yükseldiği Mayıs 2022’de YD-ÜFE aylık %6,51, yıllık %100,54 artış kaydetmişti. YD-ÜFE’deki en süratli aylık artış %22,5’lik artışla güç üretiminde gerçekleşmişti. Haziran ayında Dolar/TL’nin aylık %8,1, güç fiyatlarının ise %16,2 sert artış kaydetmesi YD-ÜFE’yi de üst çekmeye devam edecektir.
Kaynak: TÜİK
HAZİRAN AYI MERKEZİ İDARE BORÇ STOKU – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
Mayıs ayında merkezi idare TL cinsi borç stoku 1 trilyon 87 milyar TL, yabancı para cini borç stoku 2 trilyon 276 milyar TL olmuş, böylelikle toplam borç stoku 3 trilyon 363 milyar TL olmuştu. Merkezi idarenin döviz cinsi borç stoku Mayıs ayında son altı ayın en yükseği olan 144,8 milyar dolar düzeyine yükselmişti.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
21 TEMMUZ 2022, PERŞEMBE
TCMB PARA SİYASETİ TOPLANTISI – TCMB
Tüketici enflasyonunun (TÜFE) yıllık %78,6’ya yükseldiği, üretim maliyetlerinin (Yİ-ÜFE) %138’lerin üzerine çıktığı bir fotoğrafta Merkez Bankasının %14 düzeyinde tuttuğu 1 hafta vadeli borç verme faizi olan siyaset faizinde artış olmayacak. Umarız TCMB siyaset faizini düşürmez.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) PARA SİYASETİ TOPLANTISI – http://www.ecb.europa.eu/homel
Kaynak: Turkey Veri Monitor
HAFTALIK PARA VE BANKA BİLGİLERİ (8 TEMMUZ) – BDDK, TCMB
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye devam ettiği 1 Temmuz ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren mali göstergeler (M1, M2, M3) mevduat hacmindeki düşüşün tesiriyle evvelki haftaya nazaran %3 geriledi. TL cinsi mevduat faizleri ortalama %16-20 aralığına yükseldi, TL cinsi kredi faiz oranları %18-33 aralığına yükseldi. TL mevduatları evvelki haftaya nazaran %1,9, kredi hacmi %0,8 artış kaydetti. Yabancı para kredi hacmi ise haftalık 1,1 milyar dolar düşüşle 144,0 milyar dolara geriledi. Gerçek şahısların döviz mevduatları (DTH) 133,1 milyar dolar ile evvelki haftaya nazaran 0,5 milyar dolar geriledi, hukukî şahısların 76,7 milyar dolar ile evvelki haftaya nazaran 3,1 milyar dolar düştü, böylelikle yurt içi döviz mevduatları 3,6 milyar dolar düşüşle 209,9 milyar dolar oldu. Yurt dışı döviz mevduatları 26,4 milyar dolar ile evvelki haftaya nazaran 0,3 milyar dolar düştü. Bankacılık sistemi yabancı para net genel konumu evvelki haftaya nazaran 0,3 milyar dolar düşüşle 3,7 milyar dolara geriledi. Merkez Bankasında tutulan uluslararası rezervler 100,9 milyar dolar ile evvelki haftaya nazaran 1,0 milyar dolar geriledi; altın rezervleri 41,1 milyar dolar ile evvelki haftaya nazaran 0,4 milyar dolar geriledi, brüt döviz rezervleri 59,8 milyar dolar ile evvelki haftaya nazaran 0,5 milyar dolar düştü. Merkez Bankasının net rezerv açığı evvelki haftaya nazaran 0,6milyar dolar artışla 58,4 milyar dolara yükseldi. Yurt dışında yerleşik şahısların mülkiyetindeki pay senedi ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stokları toplamı 17,5 milyar dolar ile bir evvelki haftaya nazaran değişmedi. Yurt dışı yerleşikler pay senetlerinde 60 milyon dolarlık net satış, DİBS’te 17 milyon dolarlık net alış yaptı, böylece yılbaşından bu yana yurt dışı yerleşikler pay senetlerinde 3,3 milyar dolarlık, DİBS’te 2,0 milyar dolarlık net satış gerçekleştirdi.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
22 TEMMUZ 2022, CUMA
MAYIS AYI ZİRAÎ GİRDİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM-GFE) – TÜİK
Dolar/TL’nin aylık %0,6, güç fiyatlarının %7,6 arttığı Nisan 2022’de Tarım-GFE aylık %7,45, yıllık %117,31 artış kaydetmişti. Gübre ve toprak geliştiricilerdeki aylık artış %10,0 (yıllık %241,6), hayvan yemindeki artış ise %8,8 (yıllık %121,7) olmuştu. Dolar/TL’nin aylık %6,9, güç fiyatlarının %2,9 yükseldiği Mayıs ayında Tarım-GFE’de de artış göreceğiz.
Kaynak: TÜİK
Dr. Fulya Gürbüz