Dünyada yine oluşan jeopolitik istikrarlar, tedarik zincirinden paraya yaklaşıma kadar tüm değişen bedeller Türkiye’ye de kıymetlendirmek kaidesiyle farklı fırsatları getiriyor. Ne kadar değerlendirebiliyoruz tartışılır lakin bunları paylaşmakta yarar olduğunu düşünüyorum.
Geçtiğimiz günlerde radyo programıma konuk olan DEİK Türkiye – Belarus İş Kurulu Lideri Yılmaz Soycan, tekrar farklı bir proje paylaştı. Tekrar diyorum, zira bir evvelki iştirakinde da NATO’nun askeri bir birliktelik olmaktan çıkıp, özgür ticaret yapılan bir pakt haline dönüşebileceği öngörüsünü paylaşmıştı.
Haberleri dikkatle takip edenler, bu faktörün bugünlerde dillendirilmeye başlandığını görmüştür. Son programda da Türkiye’nin dünyadaki finans için bir özgür bölge haline gelebilmesi ihtimalini paylaştı.
Para denilince çabucak gözleriniz yerinden oynamasın. İstanbul Finans Merkezi üzere çok gerçekleşmesi mümkün olmayan bir işi kast etmiyorum. Soycan, kullanabileceğimiz değil, dokunmayacağımız bir para parkından kelam ediyor.
Fakat bu yapı Türkiye’nin imajından stratejik kıymetine, para içte olacağı için ucuz finansman kullanmaktan direkt yabancı sermayenin bakış açısına kadar bir çok faktörü olumlu etkileyebilir. Artık ayrıntılarını Soycan’ın sözüyle aktarayım:
“Dünyada bunun çeşitli örnekleri var. Örneğin İngiltere’nin içinde ticaret yaptığında lokal vergiler ödeyen; milletlerarası ticaret yaptığında da yüzde 2 vergiye tabi şirketler kelam konusu. Bugün dünyadaki en kıymetli fırsat paranın ticareti. Bununla birlikte milletlerarası ticaret yapmak üzere yalnızca bu bölgelerde konumlanan yapıların da olması gerekir.
Yani üçüncü ülkeyle olan ticareti Türkiye’de dönecek. Bunlarla ilgili ülkemize sabit yüzde 2 vergi öderken, parası Türkiye’de kalacak. Elbette birtakım regülasyonlar yazılmalı. Fakat hem lojistik, hem coğrafik avantajımız Avrupa’dan kaçan dünya sermayesini çekme imkanını önümüze getiriyor.
Özellikle Batı’da Rus sermayesine el konulması sebebiyle beşerler parasını niçin İsviçre ya da Londra’da tuttuğunu sorgular hale geldi. Sıkıntı yalnızca Rus sermayesi değil. Bu dert dünyada batıdan doğuya her alanda oluştu. Yeni İsviçre olmak için fırsatımız var.”
Yılmaz Soycan mevcut regülasyonların buna müsaade vermeyeceğini, bu nedenle yeni bir mevzuat oluşturulup paraya ve ticarete hür bölge yapmak için gerçek vakit olduğunu vurguluyor. Bu tip yapıyla paraya dokunulmazlık verilmesinin döviz eksiğimizi ortadan kaldıracak sermayenin Türkiye’ye gelmesini sağlayacağına inanıyor.
Ama tekrar altını çiziyorum bu paraya dokunulmaması gerekiyor. Zira para bize ilişkin değil. Lakin içteki paradan çok daha uygun borçlanmanın mümkün olabileceğine işaret ediyor. Ayrıyeten Soycan, bu tip bir yapılanmanın NATO hür bölgesinde de Türkiye’yi değerli bir aktör haline getirebileceğini belirtiyor.
Özetle paraya özgür bölge yapmanın finansın ticaretini sağlarken, dünyaya ‘paranızı burada dokunulmaz halde tutup, ticaretinizi yapabilirsiniz’ bildirisi vermenin kıymetine işaret ediyor. Lakin geleni bizden de koruyacak bölgeye özel kanunların kaçınılmaz olduğuna da dikkat çekiyor. Evvel bizim dokunmamamız değerli. Soycan’a nazaran Londra’da paraya mesken sahibi dokundu. Bu da itimadı yıktı ve artık bizler için bir fırsat yarattı. Bu yolla peşinden koşulan fonların da buraya park etmesini sağlayacağını düşünüyor. Daima hareket eden fakat içte olan bir paradan borçlanmanın da böylelikle mümkün olabileceğine işaret ediyor.
Su yolu değişiyor diye tanımladığı bu yapıyla Soycan, Türkiye’nin bu bahiste önemli bir talihi olduğunu fakat atak yapmak için vakti olmadığını düşünüyor. Elbette bunun hammadde, mal ve hizmet ticaretini de destekleyeceğine dikkat çekiyor.
Bence son derece dikkate alınması gereken bir teklif. Lakin bunu bugünkü baş yapısıyla, içteki insanların parasının peşine düşmüş imajımızla başaramayız. İktisat idaresinin ‘uyuyun uyanın’ demek ya da sahip olmadığımız zenginlikleri anlatmak yerine böylesine önemli alternatifleri dinlemesi ve temel alması lazım.
Çünkü bunu dünyada birileri yapacak. Niçin bu, barışın temsilcisi olan Atatürk’ün ülkesi olarak biz olmayalım? Sanırım bu cümleden de evvel neyi düzeltmemiz gerektiği anlaşılmıştır.
[email protected]
YORUM: Dış ticaret açığı Haziran’da $8.2 milyar, nasıl finanse edeceğiz?
Emre Balıca yazdı: $6 milyarlık jelibon rezervi
Ergun Unutmaz: Para Politikası