İş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan, bölüm olarak tüm kredileri yeni ekonomi modelini destekleyecek alanlara yönlendirdiklerini fakat tekrar de regülasyonlar nedeniyle modelinin desteklediği bölümleri bile destekleyemeyecek noktaya geldiklerini söyledi. Ortan, süreksiz olduğu belirtilen makro gereksinimi önlemlerin Türkiye’nin yeni iktisat modelini destekleyecek formda bir an önce kaldırılması ve gevşetilmesi gerektiğinin altını çizdi.
Aran, bankacılık bölümünün büyümenin sağlıklı ve sürdürülebilir olması için kredilendirmenin seçici yapılabiliyor olması ve verimli yatırımların finanse edilebilmesi gerektiğini belirterek “Bunun mümkün olmadığı durumlarda banka kredileriyle, bankacılık dalıyla büyüme ortasındaki münasebet zayıflamaktadır. Gerçekten ülkemizde yapılan akademik araştırmalarda 2018 yılına kadar bankacılık bölümündeki kredi büyüme ortasındaki korelasyon düzeyi yüzde 60 düzeyindeyken bu oran 2018 sonrasında bu periyoda kadar regülasyonlar ve getirilen makroihtiyati önlemlerle yüzde 50’nin altına inmiştir” dedi.
“Sektörleri destekleyemeyecek noktaya geldik”
Yurtdışından kaynak bulmanın zorlaştığını da belirten Ortan, bir yıl vadeli yenilemenin yüzde 7,25 üzere bir oranla yapılabildiğini kaydetti. Ortan, uygulanan siyasetlerin kırılganlıkları ve bankacılık dalındaki riskleri artırdığını lisana getirerek şunları söyledi: “Bu siyasetten kastımız ne olduğunu net olarak söylemek istiyorum. Muhakkak büyüme ve istihdamdan yana net bir tercih belirtilen ve Türkiye iktisat modeli olarak geçen yıl sunulan modelin ve bunu destekleyen siyasetlerden bahsetmiyorum. Tam aksine bu siyasetin uygulanmasını da engelleyen makroihtiyati önlemleri kastediyorum. Biz yeni model kapsamında üreticiyi, ihracatçıyı, turizmcimizi ne kadar döviz geliri getiren alanlarımız varsa bunları sonuna kadar destekleyeceğimizi tabir ederek yapısal dönüşüm için düğmeye bastık. Ve dal olarak tüm kredilerimizi seçici kapsamda bize yeni iktisat modelini destekleyecek ve Türkiye’nin cari açık vermeden büyümesine imkan sağlayacak alanlara yönlendirdik. Ancak şunu gördük ki getirilen alınan makroihtiyati önlemlerle bir arada artık biz iktisat modelini desteklediği dalları bile destekleyemeyecek noktaya geldik.
“Krediye erişim güçleşiyorsa faiz indiriminin yararı olmuyor”
Konuşmasında faiz oranlarının indirilmesinin ne açıdan yarar sağlayabileceğine de değinen Ortan şöyle devam etti: “Eğer kredinin fiyatlaması ucuzlamasına karşın krediye erişim güçleşiyorsa bunun kimseye bir yararı yoktur. Bankacılık bölüm iktisat modelini desteklemek için hangi alana kredi vermeyi ve hangi alana ucuz kredi vermek gerektiğini kendi içerisinde belirleyip ülkenin büyümesini desteklemek için temel işlevler verimli alanları seçmek ve bu kredileri seçme konusunda esasen beceriklidir. Yeter ki bunu önlemlerle müşteri tercihlerini de zorlayacak noktalara getirmeyelim. Biz müşterilerimizin tasarruf tercihlerine hürmet gösteriyoruz. Tasarruf tercihlerinde Türk lirası kur muhafazalı mevduat var. Çok cazip mevduat eseri çabucak hemen tüm bankalarda yüzde 20’nin üzerinde bir dönüşüme mevzu oldu. Ama bunun ötesinde tercihine gereksiniminden ötürü yabancı para bulunan müşterileri bankalar üzerinden bu tercihlerini değiştirmeye zorlamanın ve bu tercih değişmezse de bununla ilgili bankaların finansal sistemin istikrarını riske atacak formda uzun vadeli menkul değer tesis etmeye zorlamanın ne yeni iktisat modeline, ne üretime, ne ihracata, ne istihdama katkısı vardır. Yalnızca bunları karşıt tarafta bankacılık dalını de geriye giderek, bankacılık bölümünün imkanlarını kullanmasının da engellemek manasına gelir. Hasebiyle süreksiz olduğu söylenen bu makro muhtaçlığı önlemlerin Türkiye’nin yeni iktisat modelini destekleyecek biçimde bir an önce kaldırılması ve gevşetilmesi gerektiğinin altını çizmek istiyorum.”
Dünya / Şebnem Turhan
