Cuma günü önde gelen ekonomilerde açıklanan PMI bilgileri (satın alma müdürleri endeksi) global iktisadın önemli bir yavaşlamaya yöneldiğini teyit etti. Biraz somutlaştırmak gerekirse, dünyanın en büyük iktisadı olan ABD’de, ticari faaliyetler bu ay yaklaşık iki yıldır birinci kere daralırken, Euro bölgesindeki faaliyetler bir yıldan fazla bir müddettir birinci sefer geriledi. Öte yandan, İngiltere’de büyüme 17 ayın en düşük düzeyinde gerçekleşti.
Pandemi periyodunda devreye alınan ultra gevşek para siyasetini son aylarda agresif bir formda bilakis çevrilmeye çalışılmasına karşın, şimdi enflasyonun zirve yaptığı inancı oluşmazken, büyümenin öncü göstergesi olan PMI, global yavaşlama endişelerinin ciddi bir halde arttığını gösteriyor. Elbette, Çin’in katı COVID-19 karantinaları ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, pandemiden şimdi kurtulmamış olan global tedarik zincirlerine daha fazla ziyan verdiği de göz gerisi edilmemelidir.
S&P Küresel Cuma günü yaptığı açıklamada, ABD Birleşik PMI (flash) verisinin, Haziran ayındaki 52,3’lük son okumasından sonra bu ay beklenenden çok daha fazla düşüşle 47,5’e gerilediğine işaret etti. Bu, arka arda dördüncü aylık düşüş oldu! En kolay anlatım ile, ABD iktisadı Temmuz ayında daralma bölgesine geçti. FED’in bu bilgiye gördükten sonra ne kadar daha ‘kükreyebileceğini’ inanın kestiremiyoruz. 40 yılın en yüksek enflasyonuyla çaba eden FED’in, bu haftaki Çarşamba günü sonuçlanacak olağan FOMC toplantısında 75 baz puanlık bir faiz artırımı daha yapmasına kesin gözüyle bakılıyor.
Küresel meseleler yetmezmiş üzere, Cuma günü İstanbul’da imzalanan tahıl sevkiyat antlaşmasının arifesinde, Rusya’nın Odesa limanına yönelik füze saldırısı, savaşın neden olduğu global besin kıtlığını azaltmayı amaçlayan bir muahedenin da akıbetinin sorgulanmasına neden oldu. Öte yandan, Dünya Sağlık Örgütü Genel Yöneticisi Ghebreyesus, haftasonu yaptığı açıklamada, süratle yayılan maymun çiçeği salgınının ‘küresel acil durum’ ilan ederken, en yüksek alarm düzeyini temsil ettiğini de söyledi. Virüsün 75 ülkede 16 binin üzerinde hadiseye ve 5 kişinin de vefatına yol açtığı açıklandı.
Bu gelişmelerin gölgesinde, ABD dolarının piyasa faizi olan 10 yıllık tahvil getirileri kritik bir düzey olarak görülen %2,75 düzeyine varan sert bir gerileme kaydetti. Getirinin azalması, faiz getirisi olmayan pay senetleri, altın ve bitcoin üzere riskli varlıklarda alım iştahının kabarmasına imkân verebileceğini düşünürken, doların piyasa faiz olan DXY, geride bıraktığımız hafta 106 düzeyinin tabanlarına kadar gevşeyerek kıymetli bir dayanak düzeyini test etti. Hatırlanacağı üzere, haftalar evvel DXY düzeyinde 109,2 düzeyini ön plana çıkarmış test edilmesi akabinde ise bir ölçü ‘dinlenme ihtiyacının’ düzgün geleceğini söylemiştik. Bu minvalde aşağıda 106,2 düzeyine dikkat edeceğiz. Düzeyin dayanak vazifesi üstlenmesi durumunda, dolarda bir ölçü toplarlanma görülebilir. 106,2 düzeyinin altında ise, dolarda kıymet kaybı hızlancaktır. Beklemedeyiz.
Haziran başında yaptığımız değerlendirmemizde, altının 1,850 dolar üzerinde haftalık kapanış yapmadan almayacağımızı belirterek aşağıda 1,685 dolar teknik amacımızı ön plana taşımıştık. Hakeza, gümüş cephesinde tıpkı yorumu 22 dolar düzeyi için kullanmış ve aşağıda sırası ile 20,80 ve 18,60 düzeylerini gaye göstermiştik. Dolar cephesinde yaşanan gerileme ve 1,685 usd/ons maksadının gerçekleşmesi sonrası, altın durumumuzu Cuma günü güçlendirmeye başladık (zarar kes 1,670). Gümüş için ise biraz daha sabırlı olmak istiyoruz (henüz 18,60 düzeyinden uzaklaşamadı). Bitcoin cephesinde ise, yükseliş isteğinin başladığını sav edebilmemiz ismine, 28,800 dolar düzeyinin üzerinde haftalık bir kapanış görmemiz gerektiğini düşünmeye devam ediyoruz.
USDTRY kuru haftayı 17,80 düzeyinin kıyısında ve tüm vakitlerin tepesinde kapattı. TCMB’nin vaktin ruhundan uzak benimsediği para siyaseti duruşu nedeniyle TL’de zayıflığın devam etme ihtimalinin arttığını düşünmeye devam ediyoruz. Öte yandan, hukuksal bireylerin Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) dönüşlerinin de başladığını görüyoruz. Dolar mevduat faizlerinin ateşli seyrine paralel, KKM talebinin zayıf olması, iktisat idaresini yeni önlemler almaya zorlar mı? Daima birlikte göreceğiz.
Yabancı yatırımcı ise çabucak hemen her fırsatta TL varlıklardan (hisse ve tahvil) uzaklaşırken, BIST100 endeksi ise enflasyondan kaçan mahallî yatırımcıları sığınağı olarak yükselmeye devam ediyor. Bankacılık endeksi, geride bıraktığımız haftayı beklentimiz bilakis sert bir yükselişle (%10’a yakın) tamamladı.
Yeni gün başlangıcında, Asya borsaları, global ekonomik gerileme tasalarının yatırımcıların risk iştahını azaltmasıyla üç haftanın en yüksek düzeyinden geriledi. Asya-Pasifik paylarının en geniş endeksi MSCI, Cuma günü 160 düzeyini devirerek neredeyse son 1 ayın tepesini test etmesi akabinde bu sabah bir ölçü da olsa geriledi. Gösterge endeks Tokyo borsası Nikkei %0,7 aşağıda süreç görüyor. ABD borsalarının vadeli süreçlerinde de küçük çaplı da olsa düşüşler görülüyor.
FED’in yarın başlayarak Çarşamba günü sonuçlanacak olağan toplantısının yanı sıra, bu hafta açıklanacak pek çok şirket bilançosunun da kıymet arz edeceğini düşünüyoruz. Güçlü dolar ve beraberinde yüksek seyreden faizlerin, Apple, Microsoft, Meta ve Amazon üzere devasa şirketlerinin finansal sonuçlarına ne kadar ziyan vereceği konusunda piyasalar âdeta diken üzerinde bekliyor.
iktisatbank.com