Uzun bir müddettir altın ile ilgili tonumuzun pek de optimist olmadığını fark etmişsinizdir. Bu görüşümüzün ardında, pandemi devrinden bu yana kale üzere korunan 1,685 dolar düzeyindeki teknik takviyenin aşağı istikametli geçilmesi yatasa da (teknik yaklaşım), daha da geride, FED’den beklenen faiz artışlarının baskısı, doların izafî gücü ve artan tahvil getirilerinin (temel bakış) altın fiyatları üzerinde dayanılmaz bir baskı kurduğunu itiraf etmek gerekiyor.
FED’den yarın beklenen 75 baz puanlık faiz artışını da şimdiden hesaba katarsak, sene başında nazaran faizin 375 baz puan faiz artması, doların elini muhteşem güçlendirirken, yükselen ABD faiz oranlarına karşı epey hassas bir yatırım aracı olan altını elde tutmanın fırsat maliyeti her geçen gün artıyor. Altın fiyatları, bu yılın mart ayında ons başına 2,000 dolar düzeyin üzerine çıktığından beri neredeyse 400 dolardan fazla düştü! Teknik bir bakış açısıyla, altında taban ile zirve ortasında var olan %50 düzeltme düzeyi 1,616 dolar düzeyinde yer alıyor. Düzeyin aşağı istikametli geçilmesi, beraberinde daha büyük bir gürültü koparabileceğini düşünüyoruz (bakınız grafik).
FED’in fiyat istikrarının yanı sıra tam istihdam misyonu da bir arada düşünülürse ve geçen hafta FED’in eski lideri Yellen’in söyledikleri de dikkate alınırsa, FED’in ileriye dönük olarak çizeceği optimist bir yol haritası (faizi artırımlarının erken sonlandırılması gibi) altında saman alevi üslubunda parlamalara ilk etapta neden olabileceğini göz gerisi etmiyoruz. Lâkin, 1,685 dolar düzeyinin üzerinde temiz bir aylık kapanış görmeden, 7 aydır kesintisiz bir halde devam eden aşağı istikametli seyrin de bittiğini tez edemeyiz. Unutmamak gereken bir öbür mevzu ise, 2023 yılında dünyayı bekleyen resesyon nedeniyle, baz metal ve değerli metallere olan ‘talebin’ de düşük seyredeceğini öngörüyoruz.
İçeride ise dün USDTRY kuru 18,62 düzeyindeki izafi yatay seyrini muhafazaya devam ederken, BİST100 endeksi günü %2,6 oranında çıkar ile tamamladı. Borsa İstanbul ana endeksinin dolar bazında 214 düzeyine yükselerek son 2 yılın en yükseğine geldiğini de not edelim. Her ne kadar yabancı yatırımcı son 7 haftada neredeyse 1 milyar dolarlık pay senedi satsa da, endeks yükselişini (enflasyondan kaçan yerli yatırımcının sayesinde) müdafaaya devam ediyor. Tahvil faizleri ise sürrealist derecede düşük düzeylerde kalmaya devam ederken, dün İş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan, bankaların iktisat modelini baltalayan aktörler üzere gösterilmesine isyan ettiğini belirterek, iktisat modelinin daima bir arada desteklenmesi için Merkez Bankası’nın (TCMB) da bankaları desteklemesi gerektiğini söyledi.
Dün bültenimizde, menkul değer tesis etme zaruriliği nedeniyle, TL rasyolarında yaşanan anomaliye paralel bankaların TL mevduat faizlerini yükseltmek zorunda kaldıklarını söylemiştik hatta birtakım bankalarda bu oranın %30 düzeyine yükseldiğinin de altını çizmiştik. TCMB dün bankalara gönderdiği yazılı talimatta, tahvil yükümlülüğünden kaçınmak için yüksek mevduat faizi uygulamalarının son bulmasını istedi. Son devirde otoritenin müdahale isteğinin epey arttığını not etmek gerekiyor.
Avrupa Birliği İstatistik Kurumu Eurostat’ın öncü datalarına nazaran euro bölgesinde tüketici fiyatları Ekim ayında yıllık bazda %10,7 ile beklentilerin (%10,2) üzerinde artarak yeni bir rekor düzeye yükseldi. Geçtiğimiz ay bu bilgi %9,9 düzeyinde açıklanmıştı. Eurostat’tan yapılan açıklamada güç ve işlenmemiş besin fiyatları dışarıda tutularak hesaplanan çekirdek enflasyon %6,4 ile geçen ayın üzerinde ve %6 olan beklentilerin de üzerinde artış kaydetti. Bir tarafta güç krizi ve Ukrayna savaşı, öteki tarafta ise yüksek enflasyonla gayret eden Avrupa’da işlerin yolunda gitmediğini teyit eden bir data ile daha karşı karşıya kalınca, geçen hafta 1,01 düzeyine yükselen EURUSD paritesi, tekrar 0,99 düzeyinin altına sarktı.
Rusya’nın tahıl koridoru muahedesini askıya alması ve sonrasında Chicago tahıl borsasında süreç gören faal buğday kontratlarının %6 civarında yükseliş kaydetmesi ile dün global piyasalar olumsuz bir görünüm sergilemişti. Mevzuyu buğday vadeli kontratlarında %5-6 yükseliş kadar basitleştirmeyerek, büyük fotoğrafta besin fiyatları üzerinde var olan baskıyı daha da artırarak global bir sorun olarak ele almak gerekiyor. Kış aylarına damga vurması beklenen güç krizi beraberinde besin şoku ile birlikte ele alınırsa, dar ve orta gelirli nüfusu epey makus etkileyeceğinin altını çizmek gerekiyor. Bu hepimizi ilgilendiren global bir sorun!
ABD borsaları havanın dün bozuk olmasına paralel teknoloji paylarının önderliğinde geceyi %1’e yakın geri çekilme ile tamamladı. Teknoloji kaynaklı satışlar derken hususun ne kadar derinlemesine olduğunu bir örnekle anlatmaya çalışayım: Daha sene başında bir vakitler ismi Facebook artık ise Meta olan toplumsal süreç platformu, 350 dolardan dün 93 dolar düzeyine kadar düştü!
Küresel mali piyasalar haftanın birinci iş günü satıcılı bir eğilim kaydetmesi akabinde bu sabah hava tam tersine güneşli. Pasifiğin öteki ucunda, Çin ve Japonya’da açıklanan zayıf PMI verisi ve Kore’de açıklanan zayıf ihracat sayıları ve artan cari açığa karşın, gösterge endeks Tokyo borsası hafif artıda bir seyir izlerken, Hong Kong borsası Hang Seng %2,5 ; Kore borsası Kospi ise %1,4 yukarıda işlem görüyor. Kuvvetle beklenen, yatırımcılar yarın FED’i beklerken, faiz artırım hızında olası bir yavaşlamayı satın almayı daha uygun bulduklarını düşünüyoruz. Risk iştahını bir öteki kıymetli göstergesi olan Çin Yuanı (CNY), merkez bankasının resmi rehberlik oranını (official guidance rate) 2008 global mali krizinden bu yana en düşük düzeyinde sabitlemesinin akabinde dolar karşısında 15 yılın en düşük düzeyini gördü.
FED faiz kararı öncesi bekle-gör stratejisinin ile hafif çaplı da olsa iyimserliğin korunacağını düşünüyoruz. Brezilya’daki seçimleri muhalefet adayı Lula kazansa da şimdi Lider Bolsonaro’dan tepki gelmemesi ve oyların hayli yakın olması başları biraz da olsun kurcalıyor. Brezilya Real’i dün dolar karşısında %5’e yakın bedel kazandı.
Mali piyasaların gündeminde bugün içeride büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi PMI endeksi, İstanbul Bölgesi için İTO enflasyon sayıları; ABD’de ise imalat PMI ve ISM endeksleri takip edilecektir. Reuters anketine nazaran perşembe günü açıklanacak resmî Ekim ayı TÜFE enflasyonunun %3,6 olarak sonuçlanması ve yıllık gerçekleşmeyi %85,6 ile yeni bir tepeye taşıması bekleniyor.
iktisatbank.com
