Cuma günü ABD’de tahvil getirilerinin bir ölçü gerilemesiyle biraz nefes alan Türkiye’nin de içinde bulunduğu gelişmekte olan piyasalar, 12 haftadır tökezliyor. Çin’den ağır para kaçışı gözlenirken, mahallî para cinsinden tahvillere de hiç ilgi kalmadı. Şayet Orta Doğu savaşı uzar ve yayılırsa, ya da ABD’de tahvil getirileri %5’in üzerinde kalmakta israr ederse, bir kaç istisna dışında gelişmekte olan piyasalardan para kaçışı hızlanır.
Şimdi, gelişmekte olan piyasalarda geride bıraktığımız haftayı gözden geçirelim:
Çoğu Latin Amerika para ünitesi Cuma günü, ABD bilgilerinin enflasyon baskılarının azaldığını göstermesinin akabinde bölgenin başka mali varlıkları üzere haftalık çıkara yöneldi. Fakat Brezilya’nın para ünitesi ve pay senedi endeksi, ülkenin cumhurbaşkanının mali açığı silmenin 2024’te bir öncelik olmayacağını söylemesinin akabinde düşüşe geçti.
Meksika pesosu, Kolombiya pesosu ve Peru sol’u zayıf ABD doları karşısında %0,2 ile %0,7 ortasında paha kazandı.
Brezilya’nın Bovespa pay senedi endeksi yüzde 1,3 düştü ve bu durum, MSCI’nın yüzde 0,9 düşen Latin Amerika pay senedi göstergesi üzerinde baskı yarattı. Genel olarak, Güney Amerika pay senetlerini ve para ünitelerini takip eden endekslerin her ikisi de yaklaşık %1’lik haftalık kar yolunda ilerliyor.
Gelişmekte olan Asya para ünitelerinin ve pay senetlerinin birden fazla Cuma günü, ABD tahvil getirilerinin enflasyonun yavaşladığına dair işaretler üzerine düşmesiyle yükseldi; bu da ABD merkez bankasının faiz artırımlarını bitirdiğine dair piyasa beklentilerinin altını çizdi.
Ancak hafta çok makûs geçti
ABD faiz oranlarının daha uzun mühlet yüksek kalacağına dair kaygılar Perşembe günü gelişmekte olan piyasaların birçoklarında satış dalgasına neden oldu ve pay senetleri Cuma günü süreksiz olarak toparlansa da, 11 ayın en düşük düzeyine geriledi.
Gelişmekte olan piyasalardaki pay senetleri, yatırımcıların ABD iktisadının dirençli olduğuna dair işaretler nedeniyle yüksek borçlanma maliyetlerini fiyatlamasıyla, en son geçen Kasım ayında görülen en düşük düzeylere yakın seyrediyor.
ABD iktisadıyla ilgili beklentiler doları destekledi ve gelişmekte olan ülke para ünitelerinden oluşan bir sepet Perşembe akşamı %0,2 düşüşle neredeyse bir haftanın en düşük düzeyine geriledi.
Avrupa ve Çin’de ekonomik sakinlik gelişmekte olan ülkelerin cazibesini azaltıyor
SP rayting kuruluşuna nazaran, ABD ve Avrupa’daki gelişmiş iktisatların 2024 yılında trendin altında büyümesi öngörülüyor. Bu, bu pazarlara ihracat yapan ülkeler için berbat bir haber olsa da, bilhassa elektronik dalı için ticaretin tabana vurduğuna ve toparlanmaya başladığına dair birtakım göstergeler var.
ABD’deki yüksek faiz oranları sermayeyi gelişmekte olan piyasalardan uzaklaştırıyor ve değişken güç fiyatları Orta Avrupa üçlüsü, Türkiye, Tayland, Filipinler ve Vietnam üzere güç ithalatçısı ülkelerin cari açıkları üzerinde baskı oluşturuyor. Bu durum kelam konusu ülkelerde enflasyondaki düşüş sürecini sekteye uğratabilir, Türkiye’de ise enflasyon baskısını katlayabilir.
Yurt içi talep ve güçlü bölgesel istihdam sayıları, Güneydoğu Asya ekonomilerini global yavaşlamanın en berbatından koruyacaktır, Meksika ve öbür ABD-Çin’e ihracat yapan gelişmekte olan ülkeler için ekonomik görünüm daha optimist.
Küresel iktisattaki zayıflığın devam ettiği göz önüne alındığında, gelişen piyasa borsa endeksleri Hamas saldırısından yaklaşık 12 hafta evvel zati düzeltmeye geçmişti.
Ham petrol fiyatları yükselip, ABD doları, 16 yıllık tepe yapan tahvil getirileri ivmesiyle yükseldikçe, gelişmekte olan piyasa mali varlıklarının prim yapması kolay değil. Örneğin, hala fonların sevgilisi olan Hindistan Merkez Bankası RBI da Hamas-İsrail savaşı ve savaşın Batı Asya bölgesine yayılma potansiyeli sonrasında enflasyonun daha dikkatli izlenmesi gerekeceğini belirtti.
Gelişmekte Olan Piyasa tahvilleri çok pahalı
ABD devlet tahvillerinde Mayıs ayından bu yana yaşanan satış, dünyanın en büyük iktisadının borçlanma maliyetlerinin ortalama %5’e yükselmesine neden oldu. Bloomberg’e nazaran gelişmekte olan ülkelerde, mahallî para ünitesindeki devlet tahvili getirileri bu sürate yetişemedi ve %5 getiri civarında fiyatlanıyor, bu da gelişmekte olan piyasalarda beklenen klasik “risk priminin” büsbütün ortadan kalkması manasına geliyor.
Anormallik, yatırımcıların daha riskli ülkelere yatırım yaparak ekstra bir getiri bekleyemeyeceği manasına geliyor; aslında bunun yerine ABD’de kaldıkları için ödüllendiriliyorlar. Türkiye’de Gaye Erkan’ın başa gelmesinde bu yana nerdeyse iki misline yükselen devlet tahvili getirisine karşın yurtdışından hiç talep gelmemesi de kısmen bu iştahsızlığa bağlanabilir.
Ambrosia Capital SGMK analisti Richard Segal, “Sıfır yahut negatif getiri olduğunda ekstra risk alma ve gelişen piyasa tahvillerine yatırım yapma konusunda çok az iştah var” dedi. Tuhaflığın yatırımcıların “Fed’in nakdî sıkılaştırma sürecini” yanlış fiyatlaması nedeniyle ortaya çıktığını söyledi. Yani, Fed’in yıl sonunda faiz indireceğini düşünüp gelişmekte olan piyasalarda tahvil alanlar büyük ziyanlar yazıyor.
Bu ortamda Hazine ve yüksek kaliteli Türk şirketlerinin de dış piyasalarda işi çok zor
Financial Times’ta yer alan bir haberde, JPMorgan’ın bilgilerine nazaran, gelişmekte olan piyasalardan yapılan devlet tahvili ihraçları bu ay yaklaşık 2 milyar dolara geriledi. Halbuki ihraçlar yılın büyük kısmında çift haneli sayılarda seyrediyordu. Şirketler de fahiş borçlanma maliyetlerine karşı direniyor. ABD’de şirket tahvili ihracı Ekim ayları özelinde son on yılın en yavaş temposuna geriledi.
Euro-tahvil getirileri yükseliyor
Derecelendirme kuruluşu SP kurumsal tahvil temerrütlerinin global bazda 118’e yükseldiğini belirtti; bu sayı, 2022’nin bu noktasındaki toplamın neredeyse iki katı ve yılın bu vakti için olağan ortalama olan 101’in epeyce üzerinde. Avrupa toplamı 2008’den bu yana ikinci en yüksek düzey.
Bu durum devam ederse, Türkiye önümüzdeki 12 ay içinde vadesi gelecek $212 milyar dış borcun bir kısmını yine borçlanamaz, TCMB hesabından ödemek zorunda kalabilir.